- Rev. Hangpi Manlun, Incharge Pastor ZPC-Bangalore
Amasapen in Pasian mapuina toh Zou Presbyterian Church-Bangalore honjaw ahina toh kisai in tam anuai amite kung ah kipahthu ka gen ut hi.Amaute tahsa gam ihilai jieh in muthei hattuom ah pawltuomtuom dan khat ahiphot ua, ahin mutheilou hattuom ah Khrista Jal in akibang ihi ua, thamlou in sapten “like minded” achite uh kei ading in ahi uhi.
1. Zolengthe Editorpu in ka minsiet khah ding bang ang na dipkuotpi mama in jong ang jaupi mama a, Pasian jal a tutan bangma thusie lawmlawm a umlou tah in ama jong adipkuat na pha jou hiel hiel hi. Zolengthe Sms ban ah website ah hoitah in ang suosah a khovel pumpi a Zoutaten na muthei pai uhi. Tambang chi leh nam ngaina leh mi fel i neikhah pen Zou vontoite ading in kiletsahpi tham ching hi. Pasian in vangbuohta hen.
2. Rev.Henkhothang Tungnung, D.Min Student USA khu bang chihlai pou a Pasian thu a ka kikuppi thei leh hing guide tu in jong na bawl kinkin in khopi ah hattuom nei hun hita chiin ei tohtoh a ama tung ah jong pawlpi sih-le-tang in lungdamthu ka gen hi.
3. Rev Lalpu, MELC Delhi Pastor in in jong telephone tungton in ang lungdampi thu ang gen a, amatung ah jong kipahthu ka gen a, tulai Pastorte leh nidanglai Pastorte vang kikhiata vot e maw, nidang lai in pawlpi khat in Hattuom ahonding leh adangte jong kitahla in kitunkhum vapuol bang ihiua, tuin pen kipatattuotheita ihi ua khangtou mama ihita uhi.
4. Rev Hau Samte, tulaitah a Korea Methodist member sanggiet vel lah a Pastor na va sem ka loi hoitah in jong lungdampina thu eithot a lungdam mama ing, ama tung ah jong lungdamthu pawlpite sih-le-tang in kigen hi.
5. Rev.Thainkhanlal EOC, Pastor Bangalore khu ka doh masahpen pawl ahi a,aman phut kinkin un chi in angtoh a,tha angpia mama a, jong ahon ni in amemberte toh ang uop hoi mama uhi.Ama tung ah jong kipahthu kagen hi.
6. Rev.Tunson Tunglut, EBC Pastor Bangalore khu imi isate Bangalore a na huaituptu leh na siempi chingtu kichi leh kichi khiellou ding hi.Aman jong hattuom ding ding ang deisahban ah imi isa Pasian dan akitengloute bang na ngaikhoh in nivei thumvei kitengsah ding in ang gen a ama leh amemberte bang in hoitah in ang uap ua amaute tung ah jong lungdamthu ka gen hi.
7. Rev. Father Mark Thangkhanai in jong aumna Australia pan in Zolengthe tungton in ana sim in lungdampithu angthot vevaw a, ama tung ah jong kiphathu ka gen hi.
8. Thamlou in Bangalore a, Zomite kipawlkhawmna Zomi Christian Fellowship Bangalore lamkaite bang in jong ang lungdampi mama ua, silpieh sum tanpha toh ang phung vuh ua maute tung ah jong kipahthu ka gen sonson hi.
Alalelam dai ah ZPC mi lehsa, thamlou a pawlpi min a hamphatna mua mudang gam dang aum law jojen khenkhatte bang adem in apangthei ua chijat huai leh lamdang chilou ngal gen ding dan ka thei sih a, “Pawlpi ngaina theilouten Pasian jong angaina tahtah sih ding ua, Pawlpi nu-le-pa a jangtheiloute in jong Pasian jong Pa tahtah in ajangthei sih ding uh” chi khu ka gentheitop ahi hi.Tampen koipatat i utna leh deina ahilaijang sih a thu umdan gen na ahijaw hi. Koi in hingpatat sih leh jong Pasian na pen apeitou jeljel ding hi .Eite shi jouchieng a jong Manggam na pen apeitou jing ding ahi chi manghil sihva uai. Genkhel genval aum leh kingaisiemvai e.
“Therefore take no thought, saying, What shall we eat? or, What shall we drink? or, Wherewithal shall we be clothed? (For after all these things do the Gentiles seek:) for your heavenly Father knoweth that ye have need of all these things. But seek ye first the kingdom of God, and his righteousness; and all these things shall be added unto you.” - Matthew 6: 31-33
Monday, September 28, 2009
Thursday, September 17, 2009
BANGALORE A ZOU PRESBYTERIAN CHURCH HING PIEN KHIEHDAN LEH HONNA REPORT TOMKIM
Bangalore leh India khopi mun tuomtumte a hattuom ding ding khu hunsawttah akipat in Synod lamkaite lunggul, thumna leh houlimna ahi jing hi.Tuaban ah, Bangalore a imi isate’n jong munkhat a Pasian biehkhom ding leh kipawlkhawm ding na lung gul uh in, apeisa dated 12, February 2006 in Zou Christian Fellowship-Bangalore chin ana ding ua, kumkhat dettah phiel nuom tah in ana kipawl khawmthei ua, ahin bul-le-bal det leh lamkai ding Pastor chi bang ana neithei lou jiehun ana dingdet jou lou asuoh uhi. Ahin hun leh nite hing peitou jel jel in bangchih chieng in iminam min leh iham iapute in Bangalore ah Pasian ibethei diai chi in thumna tamtah nei in lungulna ana nei chiet ua, mi tam tah apat ngaidan kija dung jui in kipawlkhawmna ding na phu mai bang ana lunggul ua, ahin tambang na pen eima chomngaina leh tahsa vai ahilou jieh in an kipan doh thei sih chi ding ahi hi.
Tuachiin kei jong Pasian leh hattuomte deisahnate tang in United Theological College, Bangalore ah Doctor of Theology zilna ding toh kisai a entrance test nei ding in tukum February in kava tung suh hi.Tuachiin, Zomi Christian Fellowship leh Mizo Christian Fellowship ah kava kikhom jeljel a, tuanah eimite khu za val bang umlei jong nasem silbawl ngentang akihijieh in, amaute ading in Sunday chite khu leave(suty) munahsang in a buai ni uh ahi chiet a, biehin kaithei khu mi nga jong phalou phiel in a ki um hi. Aumdan ahileh Bangalore ah kum 10 bang um le uh jong Pasian ni a kikhopna ding hun mulou ding ngentang ahi ua,tamna pat in Pasian in keima lungtang ah veina leh puohnatna lien tah ang guon in ka thei a, “Chingtu ding neilou belamte” bang in ngaituana ang neisahta hi.Tualeh gingtha va siemjou sih lei jong imi isa Khristian hisate beh suidoh a mansuao lou ding poimawna lientah ahing umtou jeljel hi.
Tuachiin lawm-le-guolte leh Synod nu-le-pate toh kithujah leh ngaidan kikumtou in thumnate toh kibaw juitouin, Dated 26, July 2009 niin Ka umna UTC, Quarter ah Meeting kibawl in tam anuaite thumang tah in ang peikhawmthei uhi .Amaute
1.Pa Soson 2. Pa Hauneithang 3.Tv.Thangkhanlal 4. Pa Soiminthang 5.Tv.Langminthang 6. Tv.P. Thongkholian 7.Tv.Khakhai 8.Ms.Muanching Manlun 9. Elle 10. Bliss 11.Tv.Kamhauthang 12. Tv. P.Hangmuanlal 13.Tv.Manglian 14. Tv.Muanthang 15. Tv.Max.Ginlianthang 16. Lunmung 17. Khupsuanhau 18. Nu Maman 19.Nu Rebekka leh adangdangte ahi uhi.
Tam meeting ah Rev.Hangpi Manlun in Convenor hina la in, Pa.Hauneithang Secretary apang in meeting pat ahi. Hunpatna ding in nungah Muanching Manlun, in thumna nei in committee pat ahi .
Tualeh Rev.HangpiManlun in memberte a chielna banga thumang tah ang peikhawmna tung uah kipahthu genna leh vaidona nei in, pawlpi um poimaw sah dan leh imi isate aveidan tomkim in mipi peikhawmte masang ah a gen a, tuazou in mipi peikhawmte ngaidan lahna jong nei ahi hi.Ngaidan gen jousie akipat in Hattuom phu hoisahthu jah ahi a, ahin bangma thutop (finaldecision) lahthei ahilou jieh in committee kia chieng gen a fesah l ding in koi ahi hi. Tualeh eimite pen mi kiphal leh bang ahiai khat ibawlchieng ua, bang ahiai nehkhomna khat a um lou leh thupi ching a ngailoute ihijieh un Pa. Soiminthang in Meding (Sa) tuoh in Nu Rebekka in anntang tuoh in committee peikawmten annkuong sawhkhawmna jong amaute kiphalna toh kinei hi.
KIMUTUONA NIVEINA
Committee niveina dated 28 July, 2009 10: pm Kei Quarter, U.TC ah neikia ahi hi.Tam committee a member peikhawmte.
1.Rev.Hangpi Manlun 2.Pa Hauneithang 3. Pa Soiminthang 4. Tv. Max. Ginlianthang 5. Pa Muan Zou 6.Pa Henry 7. Tv. Ginmuanlal 8. Tv.Langminthnag 9. Tv. Lialian 10. Mimin Zou 11. Khuolianmang 12.Tv.Thangpi 13. Nu Maman tea hi uhi.
Tam committee ah hattuom phu leh phu lou ding thu nguntah in hunsawttah genkhawm ahi nua in, phu ding in lemsah ahita a, tuachiin dated 28 July, 2009, 10:45pm in Zou Presbyterian Church- Bangalore phu ahita hi. Phu ahitoh kituoh in tam anuai ate khu lamkai ding in tel leh guot ahita uhi.
Amaute :
Chairman: Pa Soiminthang
Vice Chairman Pa Muan Zou
Secretary Pa Hauneithang
Asst Secretary Tv.Max. Ginlianthang
Finance Secretary Tv.P. Hangmuanlal
Treasurer Nu Rebekka
Adviser dingte: Elder M.Letkhanthang leh Rev.Hangpi Manlunte ahi uhi.
ZPC-Bangalore phu ahitah jieh in Synod lamkaite jong theisah pai ahiban ah confirm angbawl ding ua nget ahi dung jui un amute jong hing kihong in akin kin in angngaitua ua, bangkim ang lemsahpi thei uhi.
Tualeh tam Meeting ah Tv.P.Thongkholian in Saa (Meding) tuoh in Nu Maman in anntang a tuoh in committee peikhawmten annkuong imkhawmna jong kinei in memberte’n atung uah lungdamthu kigen hi.
Meeting thumveina
Dated 19 August, 2009, 7: pm in UTC Quarter ah kimutuona thumveina nei ahi kia hi. Tamna member peikhawmte:
1. Elder M.Letkhanthang 2. Rev.HangpiManlun 3. Pa Soiminthang
4. Pa Hauneithang 5. Tv.Max.Ginlianthang 6. Pa Muan Zou
7.Pa Soson 8.Tv.Langminthnag 9.Nu Mamante ahi uhi.
Tualeh tam committee ah ZPC- Bangalore honna mun ding leh Synod lamkaite vaidawn ding dante akingaitua pen deu hi.Avaisaite apat report mu ahidung juiin Dated 14, September, 3:00-6:00 pm sung a, City Harvest, AG Church, Hennur Deppot Biehinn honna anei ding in phasah ahi hi.Tamte khu memberte pankhawmna leh adieh in adviserpu Upa Letkhanthang in feltah leh hoitah a hing saipieh jieh in ama tung ah committeete kilungdamna mama hi.
Committee in angansie dung jui in dated 11, jan dah 11:00 Pm ah Bangalore Airport ah Moderator leh Secretary vaidawnna Uap M.Letkhanthang leh Rev.Hangpi leh Muana ten avanei uhi. Tauchin ajing ni Pa. Thangpu lamkai in inn vena akineipai ngal a jing kal dah 7:00 AM kuonpen nitah dah 8:00 Pm bang in akitung kia pan giap hi.Thamlou in a umsung teng uh leh ahonni tanpha in inn vena leh mite thumsahna kineitou pen lamkaite jong kisitlou kei in ami asate uh angaikhohna jieh un gim leh tawl khawhsa lou in apangveva ua, tuakhu silthupi leh chiemte tah khat ahi hi.Tualeh Pasian nitah dahthum in Zomi Christian Fellowship ah Moderator pu in Pasianthu gen nei in tuanah member auapthei ten va ki-uop hi.
Tualeh Pasian ni nitah 6:30 Pm in UTC, Quarter ah ZPC-Bangalore lamkaite leh Moderator leh Secretary toh Joint Meeting a kinei hi. Mailam a kalsuontou na ding a kul-le-poimawte genkhawnna akinei a kisel leh buaina umlou in ngaidan kibang tah leh kideisahtua in kijouthei ahi. Tam Committee ah Tv.Muamuan Manlun in Me ding (sa) tuoh in Nu Rebekka in anntang tuoh in committee ten ang kuong kisawhkhawm hi.
ZOU PRESBYTERIAN CHURCH- BANGALORE INAUGURATION (HONNA) PROGRAM KIJAHNA REPORT.
Ani : 14, September, 2009 Ahun : 3:00-6:00 Pm
Amun : City Harvest AG Church, Hennur Deppot.
Detailed Programe
Conductor : Chairman / Secretary ZPC-Bangalore
Opening Prayer: Mrs.Maman
Special no. : Ms. Muanching Manlun
Wellcome speech: Elder M. Letkhanthang Adviser ZPC-Bangalore
Zou Presbyterian Church Honna leh Committee memberte adia thumsahna: Rev.Awnkhankhup Moderator, ZPCS
Thawlawm lantu: Rev.Tunson Tunglut EBC.
Special no: Elizabeth Munluo.
Short speech: Rev.HangpiManlun
Special no. Indira Nagar Male Voice
Message : Upa M. Kamzadou Secretary (Sr) ZPCS
Sacrament Service by Moderator ZPCS
Vote of thanks: Pa. Muan Zou, Vice Chairman ZPC-Bangalore
Benediction: Rev. Thainkhanlal EOC
Tualeh ZPCS lamkai vaihawmte in kiphaltah in tam inauguration nia jahding in dangka Rs.10000/- (Singkhat) ang pia ua, tuate toh neitah khenkhat kilei in iprogramme uh lawching tah in kijangthei hi. Tualeh Committee masa a ZCF, EBC, EOC leh GILEAD Minstryte chielding a thupuosah ahibang in akichiel a, ama uh in jong tomngaitah in ang uop uhi.Thamlouin, Tv. Chinkhanlun in ZCF sil-le-tang ih thugenna leh hanthwanna hing nei thei in kipahpina silpieh ZCF min in Rs.500/- in ZPC-Bangalore phungvuhna nei hi.Tuaban ah Rev. Tunson Tunglut EBC, in jong pawlpite sih-le-tang in hanthawnna hing nei in, amaban ah Rev.Thiankhanlal EOC in jong deisahna leh kipahpina thu hing gen pieh hi. Tualeh ZBA Pastor Zamliankhup M.Th in jong lungdampina thugenna hing nei hi.
Tualeh Mr. Khamchin Tunglut, EBC Music Director apatin phatna la ngaikhieh ahia, BBBC&S student Biehpi leh alawmpa leh Tv. Langminthangte apat in Phatna la ngaitahtahte ngaikhieh ahi.Tualeh Unau EBC, EOC, ZCF member tamtah in jong ang uap ua kilungdam in kilimtuom mama hi. Tualeh Pasian lungsietna toh hattuom hon ahini in silpieh sawm-a-khat Rs.10790/- (sangsawm leh za sagi leh sawmkuo) angluthei ngal hi.Tuaban ah tuohkhawm Rs.1128/- (San leh za leh sawmni leh giet) dawnkhieh ahi hi.
Chiemte tah pawlkhatte:
1. Pasian puina kinem in kalchin Thawleni (Tuesday) dah 4:00-6:00 pm ah City Harvest AG Church, Hennur Deppot a ZPC min a kikhopna nei jing ding chi ahita hi.
2. Tualeh mundang a hattuom a kiphu chieng in buaina leh thusia la sia atamthei mama a, tutung in Mangpa puina toh thusia lasia jah ding umlou in akihongthei a lungdam huai in Pasian puina chiloutheilou ahi.Thamlou in, innlam apawl tuomtuom a um hinalei jong tam hattuom kihongtha khu Zoukam paute jousie huopin in akipangthei a, keima mudan in innlam ZPCS a member na hiloute khu aumding deileh ahapan pen in apang ua, tamna pat in laphuohtu in, “Van Mang naubang akana ah alamdang tuom sih uh” achi khu atahtah in akimuthei hi.Pasian in thupina tangta hen.
3. Tualeh tam hattuom kihongtha khu a enkawltu khu Zou synod hijong leh koima kideidan leh nangkou kichilou in Bangalore i umsung teng ua, munkhat a iham ipau a Pasian ibiehtheina leh tahsa hagau a Zoutate ikihuaina ding uh khu a tup leh angim ahijieh in kihong tah a peitou jel a, thamlou in ZOMI CHRISTIAN FELLOWSHIP nuaia jong Unit (Active member) hichiet ding khu lamkaite deidan ahiban ah, ZCF policy leh programme chite toh jong kikalsahlou ding khu lamkaite tup-le-ngim ahi toupeh hi.
4. Tu-le-tu in ZPC-Bangalore in zong Zou Synod nu-le-pate deisahna toh van neitah tambang in aneite chiemte ahi hi.1 Acoustic Guite khat, 2.Offering bags ni, 3.Sacrament trays ni leh anou 100, 4.Register bu khat, 5. Cash books ni, 6.File covers nga 7.Labupi sawm 8.Receipts bu sawm 9.Khanglai labu ni, 10. Constitution bu chite ahi hi.
Tuaban ah Laphuohtuten “Kingai man a kihoutangthei lah hisih hai a” achi bang un, kikhen hun hingtung in dated 15, jingmong in kikhenna leh kivaihana Annkuong Moderator, Secretary, Rev.Thainkhanlal, Upa Letkhanthangte toh UTC Quarter ah nein lamkaite Upa leh Pastorpa lamkaina toh Rail Satation ah vaha khia in amaute jong Delhi lam juon in ang peisanta vangvang uhi.Atopna ding in tambanga programmete lawching tah ajaw ahitheina jieh khu ibieh Pasian jal, leh Synod vaihawmte leh amun a mite kihonna jieh leh ahttuomte thumpinate jieh ichilouthei sih hi. Genkhiel gen val leh kilawmlou tamtah genkhah aum leh asimtu jousieten nang ngaisiem uh kahing ngen hi. Ahoi apha umte Pasian in thupina tangta hen. Amen.
- Report by
Rev.Hangpi Manlun
D.Th Student, UTC, Bangalore
Tuachiin kei jong Pasian leh hattuomte deisahnate tang in United Theological College, Bangalore ah Doctor of Theology zilna ding toh kisai a entrance test nei ding in tukum February in kava tung suh hi.Tuachiin, Zomi Christian Fellowship leh Mizo Christian Fellowship ah kava kikhom jeljel a, tuanah eimite khu za val bang umlei jong nasem silbawl ngentang akihijieh in, amaute ading in Sunday chite khu leave(suty) munahsang in a buai ni uh ahi chiet a, biehin kaithei khu mi nga jong phalou phiel in a ki um hi. Aumdan ahileh Bangalore ah kum 10 bang um le uh jong Pasian ni a kikhopna ding hun mulou ding ngentang ahi ua,tamna pat in Pasian in keima lungtang ah veina leh puohnatna lien tah ang guon in ka thei a, “Chingtu ding neilou belamte” bang in ngaituana ang neisahta hi.Tualeh gingtha va siemjou sih lei jong imi isa Khristian hisate beh suidoh a mansuao lou ding poimawna lientah ahing umtou jeljel hi.
Tuachiin lawm-le-guolte leh Synod nu-le-pate toh kithujah leh ngaidan kikumtou in thumnate toh kibaw juitouin, Dated 26, July 2009 niin Ka umna UTC, Quarter ah Meeting kibawl in tam anuaite thumang tah in ang peikhawmthei uhi .Amaute
1.Pa Soson 2. Pa Hauneithang 3.Tv.Thangkhanlal 4. Pa Soiminthang 5.Tv.Langminthang 6. Tv.P. Thongkholian 7.Tv.Khakhai 8.Ms.Muanching Manlun 9. Elle 10. Bliss 11.Tv.Kamhauthang 12. Tv. P.Hangmuanlal 13.Tv.Manglian 14. Tv.Muanthang 15. Tv.Max.Ginlianthang 16. Lunmung 17. Khupsuanhau 18. Nu Maman 19.Nu Rebekka leh adangdangte ahi uhi.
Tam meeting ah Rev.Hangpi Manlun in Convenor hina la in, Pa.Hauneithang Secretary apang in meeting pat ahi. Hunpatna ding in nungah Muanching Manlun, in thumna nei in committee pat ahi .
Tualeh Rev.HangpiManlun in memberte a chielna banga thumang tah ang peikhawmna tung uah kipahthu genna leh vaidona nei in, pawlpi um poimaw sah dan leh imi isate aveidan tomkim in mipi peikhawmte masang ah a gen a, tuazou in mipi peikhawmte ngaidan lahna jong nei ahi hi.Ngaidan gen jousie akipat in Hattuom phu hoisahthu jah ahi a, ahin bangma thutop (finaldecision) lahthei ahilou jieh in committee kia chieng gen a fesah l ding in koi ahi hi. Tualeh eimite pen mi kiphal leh bang ahiai khat ibawlchieng ua, bang ahiai nehkhomna khat a um lou leh thupi ching a ngailoute ihijieh un Pa. Soiminthang in Meding (Sa) tuoh in Nu Rebekka in anntang tuoh in committee peikawmten annkuong sawhkhawmna jong amaute kiphalna toh kinei hi.
KIMUTUONA NIVEINA
Committee niveina dated 28 July, 2009 10: pm Kei Quarter, U.TC ah neikia ahi hi.Tam committee a member peikhawmte.
1.Rev.Hangpi Manlun 2.Pa Hauneithang 3. Pa Soiminthang 4. Tv. Max. Ginlianthang 5. Pa Muan Zou 6.Pa Henry 7. Tv. Ginmuanlal 8. Tv.Langminthnag 9. Tv. Lialian 10. Mimin Zou 11. Khuolianmang 12.Tv.Thangpi 13. Nu Maman tea hi uhi.
Tam committee ah hattuom phu leh phu lou ding thu nguntah in hunsawttah genkhawm ahi nua in, phu ding in lemsah ahita a, tuachiin dated 28 July, 2009, 10:45pm in Zou Presbyterian Church- Bangalore phu ahita hi. Phu ahitoh kituoh in tam anuai ate khu lamkai ding in tel leh guot ahita uhi.
Amaute :
Chairman: Pa Soiminthang
Vice Chairman Pa Muan Zou
Secretary Pa Hauneithang
Asst Secretary Tv.Max. Ginlianthang
Finance Secretary Tv.P. Hangmuanlal
Treasurer Nu Rebekka
Adviser dingte: Elder M.Letkhanthang leh Rev.Hangpi Manlunte ahi uhi.
ZPC-Bangalore phu ahitah jieh in Synod lamkaite jong theisah pai ahiban ah confirm angbawl ding ua nget ahi dung jui un amute jong hing kihong in akin kin in angngaitua ua, bangkim ang lemsahpi thei uhi.
Tualeh tam Meeting ah Tv.P.Thongkholian in Saa (Meding) tuoh in Nu Maman in anntang a tuoh in committee peikhawmten annkuong imkhawmna jong kinei in memberte’n atung uah lungdamthu kigen hi.
Meeting thumveina
Dated 19 August, 2009, 7: pm in UTC Quarter ah kimutuona thumveina nei ahi kia hi. Tamna member peikhawmte:
1. Elder M.Letkhanthang 2. Rev.HangpiManlun 3. Pa Soiminthang
4. Pa Hauneithang 5. Tv.Max.Ginlianthang 6. Pa Muan Zou
7.Pa Soson 8.Tv.Langminthnag 9.Nu Mamante ahi uhi.
Tualeh tam committee ah ZPC- Bangalore honna mun ding leh Synod lamkaite vaidawn ding dante akingaitua pen deu hi.Avaisaite apat report mu ahidung juiin Dated 14, September, 3:00-6:00 pm sung a, City Harvest, AG Church, Hennur Deppot Biehinn honna anei ding in phasah ahi hi.Tamte khu memberte pankhawmna leh adieh in adviserpu Upa Letkhanthang in feltah leh hoitah a hing saipieh jieh in ama tung ah committeete kilungdamna mama hi.
Committee in angansie dung jui in dated 11, jan dah 11:00 Pm ah Bangalore Airport ah Moderator leh Secretary vaidawnna Uap M.Letkhanthang leh Rev.Hangpi leh Muana ten avanei uhi. Tauchin ajing ni Pa. Thangpu lamkai in inn vena akineipai ngal a jing kal dah 7:00 AM kuonpen nitah dah 8:00 Pm bang in akitung kia pan giap hi.Thamlou in a umsung teng uh leh ahonni tanpha in inn vena leh mite thumsahna kineitou pen lamkaite jong kisitlou kei in ami asate uh angaikhohna jieh un gim leh tawl khawhsa lou in apangveva ua, tuakhu silthupi leh chiemte tah khat ahi hi.Tualeh Pasian nitah dahthum in Zomi Christian Fellowship ah Moderator pu in Pasianthu gen nei in tuanah member auapthei ten va ki-uop hi.
Tualeh Pasian ni nitah 6:30 Pm in UTC, Quarter ah ZPC-Bangalore lamkaite leh Moderator leh Secretary toh Joint Meeting a kinei hi. Mailam a kalsuontou na ding a kul-le-poimawte genkhawnna akinei a kisel leh buaina umlou in ngaidan kibang tah leh kideisahtua in kijouthei ahi. Tam Committee ah Tv.Muamuan Manlun in Me ding (sa) tuoh in Nu Rebekka in anntang tuoh in committee ten ang kuong kisawhkhawm hi.
ZOU PRESBYTERIAN CHURCH- BANGALORE INAUGURATION (HONNA) PROGRAM KIJAHNA REPORT.
Ani : 14, September, 2009 Ahun : 3:00-6:00 Pm
Amun : City Harvest AG Church, Hennur Deppot.
Detailed Programe
Conductor : Chairman / Secretary ZPC-Bangalore
Opening Prayer: Mrs.Maman
Special no. : Ms. Muanching Manlun
Wellcome speech: Elder M. Letkhanthang Adviser ZPC-Bangalore
Zou Presbyterian Church Honna leh Committee memberte adia thumsahna: Rev.Awnkhankhup Moderator, ZPCS
Thawlawm lantu: Rev.Tunson Tunglut EBC.
Special no: Elizabeth Munluo.
Short speech: Rev.HangpiManlun
Special no. Indira Nagar Male Voice
Message : Upa M. Kamzadou Secretary (Sr) ZPCS
Sacrament Service by Moderator ZPCS
Vote of thanks: Pa. Muan Zou, Vice Chairman ZPC-Bangalore
Benediction: Rev. Thainkhanlal EOC
Tualeh ZPCS lamkai vaihawmte in kiphaltah in tam inauguration nia jahding in dangka Rs.10000/- (Singkhat) ang pia ua, tuate toh neitah khenkhat kilei in iprogramme uh lawching tah in kijangthei hi. Tualeh Committee masa a ZCF, EBC, EOC leh GILEAD Minstryte chielding a thupuosah ahibang in akichiel a, ama uh in jong tomngaitah in ang uop uhi.Thamlouin, Tv. Chinkhanlun in ZCF sil-le-tang ih thugenna leh hanthwanna hing nei thei in kipahpina silpieh ZCF min in Rs.500/- in ZPC-Bangalore phungvuhna nei hi.Tuaban ah Rev. Tunson Tunglut EBC, in jong pawlpite sih-le-tang in hanthawnna hing nei in, amaban ah Rev.Thiankhanlal EOC in jong deisahna leh kipahpina thu hing gen pieh hi. Tualeh ZBA Pastor Zamliankhup M.Th in jong lungdampina thugenna hing nei hi.
Tualeh Mr. Khamchin Tunglut, EBC Music Director apatin phatna la ngaikhieh ahia, BBBC&S student Biehpi leh alawmpa leh Tv. Langminthangte apat in Phatna la ngaitahtahte ngaikhieh ahi.Tualeh Unau EBC, EOC, ZCF member tamtah in jong ang uap ua kilungdam in kilimtuom mama hi. Tualeh Pasian lungsietna toh hattuom hon ahini in silpieh sawm-a-khat Rs.10790/- (sangsawm leh za sagi leh sawmkuo) angluthei ngal hi.Tuaban ah tuohkhawm Rs.1128/- (San leh za leh sawmni leh giet) dawnkhieh ahi hi.
Chiemte tah pawlkhatte:
1. Pasian puina kinem in kalchin Thawleni (Tuesday) dah 4:00-6:00 pm ah City Harvest AG Church, Hennur Deppot a ZPC min a kikhopna nei jing ding chi ahita hi.
2. Tualeh mundang a hattuom a kiphu chieng in buaina leh thusia la sia atamthei mama a, tutung in Mangpa puina toh thusia lasia jah ding umlou in akihongthei a lungdam huai in Pasian puina chiloutheilou ahi.Thamlou in, innlam apawl tuomtuom a um hinalei jong tam hattuom kihongtha khu Zoukam paute jousie huopin in akipangthei a, keima mudan in innlam ZPCS a member na hiloute khu aumding deileh ahapan pen in apang ua, tamna pat in laphuohtu in, “Van Mang naubang akana ah alamdang tuom sih uh” achi khu atahtah in akimuthei hi.Pasian in thupina tangta hen.
3. Tualeh tam hattuom kihongtha khu a enkawltu khu Zou synod hijong leh koima kideidan leh nangkou kichilou in Bangalore i umsung teng ua, munkhat a iham ipau a Pasian ibiehtheina leh tahsa hagau a Zoutate ikihuaina ding uh khu a tup leh angim ahijieh in kihong tah a peitou jel a, thamlou in ZOMI CHRISTIAN FELLOWSHIP nuaia jong Unit (Active member) hichiet ding khu lamkaite deidan ahiban ah, ZCF policy leh programme chite toh jong kikalsahlou ding khu lamkaite tup-le-ngim ahi toupeh hi.
4. Tu-le-tu in ZPC-Bangalore in zong Zou Synod nu-le-pate deisahna toh van neitah tambang in aneite chiemte ahi hi.1 Acoustic Guite khat, 2.Offering bags ni, 3.Sacrament trays ni leh anou 100, 4.Register bu khat, 5. Cash books ni, 6.File covers nga 7.Labupi sawm 8.Receipts bu sawm 9.Khanglai labu ni, 10. Constitution bu chite ahi hi.
Tuaban ah Laphuohtuten “Kingai man a kihoutangthei lah hisih hai a” achi bang un, kikhen hun hingtung in dated 15, jingmong in kikhenna leh kivaihana Annkuong Moderator, Secretary, Rev.Thainkhanlal, Upa Letkhanthangte toh UTC Quarter ah nein lamkaite Upa leh Pastorpa lamkaina toh Rail Satation ah vaha khia in amaute jong Delhi lam juon in ang peisanta vangvang uhi.Atopna ding in tambanga programmete lawching tah ajaw ahitheina jieh khu ibieh Pasian jal, leh Synod vaihawmte leh amun a mite kihonna jieh leh ahttuomte thumpinate jieh ichilouthei sih hi. Genkhiel gen val leh kilawmlou tamtah genkhah aum leh asimtu jousieten nang ngaisiem uh kahing ngen hi. Ahoi apha umte Pasian in thupina tangta hen. Amen.
- Report by
Rev.Hangpi Manlun
D.Th Student, UTC, Bangalore
Bangalore Zomi Christian Fellowship tuom sese, adang toh ki bang lou
- Rev.Hangpi Manlun, D.Th Student, UTC, Bangalore
Bangalore Zomi Christian Fellowship leh mundang ate kibahlouna kamudan tomkhat ka hing kum nuom hi. Pasian leh hattuomte deisahna toh 2001-2003 sung Bangalore ah Master of Theology (M.Th) zil in United Theological College, Bangalore ah ka va um a, tualai in Bangalore ah Zomi Christian Fellowship ah ei Zomi a kikhaikhawmzousie kitel kim hi. Innlam a hattuom kichi mongmong kimukhalou in, nuom mama chi ding ahi. Thamlouin, Pastor zong kineijou in unau kawllam (Mynmer) te bang a tam mama uhi.
Ahin tukum January in Doctor of Theology entrance test bawl a kava pei kia leh na kikhel mama in, asie chia kagen na hilaijang lou in, hundang toh na kibang lou a tuate neukhat ka higntah lang nuom hi.
I khantouna uh khat hi dingin zong ka ngaitua a, innlam a hattuon Evangelical Baptist Convention (EBC), Evangelical Organization Church (EOC), GILEAD leh Green Hill Minisitry chite na umta jengjung moh uhi. Tuate jousie lah amemberte khu Zomi Christian Fellowship nuai a active member hi veve in, amau lemtanna hun khat a kikhopna aneichiet ua, Pasian ni nitah 3-5 Pm in Ebenezer Church, Bangalore Centre, MG Road ah Zomi Christian Fellowship min in ka kikhop chiet nainai uhi.Thamlouin, tamna pawlpi dan in kidding leh jong ZCF ah member kihichiet in nopni dani a ki-enkawl khawmding in ki umkhawmthei hi.
Aumdan ahileh dual membership kineichiet china ahipen mai a,tamte i etleh Zomi sung a Zou kam paute (Zou) te lou ngal i Zomipite hattuom leh Organisation a ding chiet uh china hipen mai hi. Tualeh imite lah (Zoute) 99% (percent) khu na sem akilaw, Pasian ni leh kiginni a leave mutheilou ngen tang ahi ua, Bangalore ah kum sawm um le uh jong Pasian ni a kikhopna ding hun lemtang mutheiloute china ahipai uhi. Pasian biehna ding hun neitheilou, sacrament ne lou ding leh Pasian thu ja lou ding te ahita uhi.Tuate khu awlmaw huai leh puohnat huai mama khat ahipai uhi Thamlou in biehinn kaitheilou aumpen lemtang sa a utut aum nuom jong aum ngal ua, tamte ading in Pasian a Biehna hun ding khat uh a suty uh toh kituah a bawlsah a Pasianthu hilkhu hattuom dinsan leh mawpuohna ahita hi.Tuachiin ZPC in jong atamjawte suty mutheini ding Kalchin Thawleni (Tuesday) ah City Harvest AG Church ah 4-6pm sung a kikhopna nei ding in thupuosahna akineita hi.
Tualeh mundang toh akibahlouna kia ahileh ki-etdangna umlou kei in Zomi Christian Fellowship ah kipang khom nainai in, Programme bang kim jong ZCF toh ikisuhbuaisah lsihpou leh alemtang khat suoh china ahi pai mai hi.
Tualeh ZOMI CHRISTIAN FELLOWSHIP in lah pastor tulehtua neita di lou ahiban ah fellowship ahi mohchieng in kiteng nuom, baptistma tang nuom leh damlou hamsat khat imiten tuoh leh jong buai huai ding abahtah jieh in leh mi ama member leh berlou umthei ding ahitah jieh in eite jong kikaikhop hing ngaita chi ding ahimai a, ZCF in jong tambang akikai huaina pen jada senglou in kikai huailouthei lou asuohta hi.
Tamte jieh in Zou Synod in jong imi isate i kaitup ngai ding hi chi lung gelna anei chi ding ahipen mai hi. Ahin milah ah akikhentham akihilou jieh in Bangalore i umsung un i ham ipau in Pasian phat in alasa khom lei chi lung gelna ahijieh in koipou lungluttah Bangalore i umsung ua hing pang chiet ding in ngaina tah in ikichiel sonson hi.
Thamlouin, tambang a kikaikhomna mun danga um chieng in buaina leh kikhennate apiengthei leng a Bangalore umte ahileh kilungpi chiet in tunin dong in gen leh sah nei ki-umlou in aki-umthei a Pasian puina chiloutheilou ahi hi. Pasian in thupina tangta hen.
Tuajieh in koipou uleh naute aumdan na theisiem ding in jong ka hing ngen ngal hi.Tualeh kou asung aumte sang in nou apawlam aumte na buai jaw uh abang a, tunidong in asung aumte lah ah gen leh sah aum seng sih a, ahin Pasian thu pen asung ate sang in apuolamaten abuaipi jelmong ahi hi. Pentecost ni in jong apuolam enten “Zukham hiva uh a chi ua, Jesu nua juiten Sacrament a neh chieng un Sisan leh misa ne in” ana kingohthei hi. Pasianthu pen atuompi khat suoh hi.Mangpan thupina tangta he.
Bangalore Zomi Christian Fellowship leh mundang ate kibahlouna kamudan tomkhat ka hing kum nuom hi. Pasian leh hattuomte deisahna toh 2001-2003 sung Bangalore ah Master of Theology (M.Th) zil in United Theological College, Bangalore ah ka va um a, tualai in Bangalore ah Zomi Christian Fellowship ah ei Zomi a kikhaikhawmzousie kitel kim hi. Innlam a hattuom kichi mongmong kimukhalou in, nuom mama chi ding ahi. Thamlouin, Pastor zong kineijou in unau kawllam (Mynmer) te bang a tam mama uhi.
Ahin tukum January in Doctor of Theology entrance test bawl a kava pei kia leh na kikhel mama in, asie chia kagen na hilaijang lou in, hundang toh na kibang lou a tuate neukhat ka higntah lang nuom hi.
I khantouna uh khat hi dingin zong ka ngaitua a, innlam a hattuon Evangelical Baptist Convention (EBC), Evangelical Organization Church (EOC), GILEAD leh Green Hill Minisitry chite na umta jengjung moh uhi. Tuate jousie lah amemberte khu Zomi Christian Fellowship nuai a active member hi veve in, amau lemtanna hun khat a kikhopna aneichiet ua, Pasian ni nitah 3-5 Pm in Ebenezer Church, Bangalore Centre, MG Road ah Zomi Christian Fellowship min in ka kikhop chiet nainai uhi.Thamlouin, tamna pawlpi dan in kidding leh jong ZCF ah member kihichiet in nopni dani a ki-enkawl khawmding in ki umkhawmthei hi.
Aumdan ahileh dual membership kineichiet china ahipen mai a,tamte i etleh Zomi sung a Zou kam paute (Zou) te lou ngal i Zomipite hattuom leh Organisation a ding chiet uh china hipen mai hi. Tualeh imite lah (Zoute) 99% (percent) khu na sem akilaw, Pasian ni leh kiginni a leave mutheilou ngen tang ahi ua, Bangalore ah kum sawm um le uh jong Pasian ni a kikhopna ding hun lemtang mutheiloute china ahipai uhi. Pasian biehna ding hun neitheilou, sacrament ne lou ding leh Pasian thu ja lou ding te ahita uhi.Tuate khu awlmaw huai leh puohnat huai mama khat ahipai uhi Thamlou in biehinn kaitheilou aumpen lemtang sa a utut aum nuom jong aum ngal ua, tamte ading in Pasian a Biehna hun ding khat uh a suty uh toh kituah a bawlsah a Pasianthu hilkhu hattuom dinsan leh mawpuohna ahita hi.Tuachiin ZPC in jong atamjawte suty mutheini ding Kalchin Thawleni (Tuesday) ah City Harvest AG Church ah 4-6pm sung a kikhopna nei ding in thupuosahna akineita hi.
Tualeh mundang toh akibahlouna kia ahileh ki-etdangna umlou kei in Zomi Christian Fellowship ah kipang khom nainai in, Programme bang kim jong ZCF toh ikisuhbuaisah lsihpou leh alemtang khat suoh china ahi pai mai hi.
Tualeh ZOMI CHRISTIAN FELLOWSHIP in lah pastor tulehtua neita di lou ahiban ah fellowship ahi mohchieng in kiteng nuom, baptistma tang nuom leh damlou hamsat khat imiten tuoh leh jong buai huai ding abahtah jieh in leh mi ama member leh berlou umthei ding ahitah jieh in eite jong kikaikhop hing ngaita chi ding ahimai a, ZCF in jong tambang akikai huaina pen jada senglou in kikai huailouthei lou asuohta hi.
Tamte jieh in Zou Synod in jong imi isate i kaitup ngai ding hi chi lung gelna anei chi ding ahipen mai hi. Ahin milah ah akikhentham akihilou jieh in Bangalore i umsung un i ham ipau in Pasian phat in alasa khom lei chi lung gelna ahijieh in koipou lungluttah Bangalore i umsung ua hing pang chiet ding in ngaina tah in ikichiel sonson hi.
Thamlouin, tambang a kikaikhomna mun danga um chieng in buaina leh kikhennate apiengthei leng a Bangalore umte ahileh kilungpi chiet in tunin dong in gen leh sah nei ki-umlou in aki-umthei a Pasian puina chiloutheilou ahi hi. Pasian in thupina tangta hen.
Tuajieh in koipou uleh naute aumdan na theisiem ding in jong ka hing ngen ngal hi.Tualeh kou asung aumte sang in nou apawlam aumte na buai jaw uh abang a, tunidong in asung aumte lah ah gen leh sah aum seng sih a, ahin Pasian thu pen asung ate sang in apuolamaten abuaipi jelmong ahi hi. Pentecost ni in jong apuolam enten “Zukham hiva uh a chi ua, Jesu nua juiten Sacrament a neh chieng un Sisan leh misa ne in” ana kingohthei hi. Pasianthu pen atuompi khat suoh hi.Mangpan thupina tangta he.
Saturday, June 13, 2009
Ministry and Family photo

2. Pianna veng/khua : Hiangtam (k) Village
3. Tulel a na omna veng : Simveng, New Lamka C/O Dr. M. Lachinkhai, Lailam Veng
4. Pa/Nu min : Mr. Liansuankhai
5. Zi/Pasal min : Mrs. Maman
6. Siamsinna munte : NOS, Delhi. Manipur University, Senate of Serampore College, MA-IGNOU
7. Tulel a na zil/sepna : Pastor nna lenlel, baanah Doctor of theology zildia kisa lel.
*You can reach me at
manlunhangpi@gmail.com
Wednesday, April 15, 2009
KHRISTIAN NUPA HINKHUO NUOM
Image via Wikipedia
1. PULAAHNA
hangpi_manlun.jpgAwle, i thupi Khristian Nupa hinkhuo igen masangin Khristiante Kitenna thu igen masa ding uhi. Thupil khatin, “Kitenna bulpat dih khu Vangam cheplawhna ahi a, ahin abulpat dihlou khu gotmun cheplawhna ahi achi hi.” Pasianin zong kitenna khu na ngaikhoh in Eden huon ah Adam leh Evite na gawmin, Jesu ngei in zong Kana khuo kitenna ava uapin tui uain asuohsah hi (Gen 2 & John 2). Tualeh kitenna khu pualam leh tahsa kideina jieh mai a hing um ahisih a sunglam thuh tah apat hing kipan ahi zaw hi.
Rev. R. Vonstra in “ Christian Marriage” chi laibu agelna ah, “Kitenna in a etsah ahileh Pa, Tapa leh Hagau Siangthoute Kipumkhatna (Triune God) khu Nupa hina in a etsah ahi” achi hi. Tualeh Paul in zong kitenna umzie khu “thugil thuhtah’ achi hi ( Eph. 5:32).
Tuajiehin kitenna khu Mihing laha Pasian Thuhun masapen ahi hi. Tualeh kitenna ah khun pasal leh numei khu ‘Tahsa pumkhat’ ihita uhi. Tuajiehin Kitenna in atup leh angimte igen ding uhi. Tuate:
(i) Pasal leh numei (zi/pasal) khu a dam khawm sung teng uh pumkhat ding a kisiemna ahi.
(ii) Mihingte umdingdan a Pasian lemguat sepkhiehna ahi.
(iii) Pasian gam kehletna ding a Khristian innkuon tunding ding chite ahi.
Tualeh Khristiante kitenna khu kizopna kuitung, damsung dai ding a Pasiam lemguat ahi. Ahin tulai ei Khristiante lah ah awlsam tah a kikhenna angumtah mai khu silpawi leh dahuai tah ahi. Tuabanah tulai mi tampiten nupa kal a hamsatna bang ahiai khat atuoh chiangua asuhdamna dinga kikhenna leh kitennonlou ding ichi uh khu Pasian deilou khat ahi.
2. ZI LEH PASAL KIZOPNA
Mihingte kipawlna hinkhuo sui mite mudanin, tunung chieng in mite hinkhuo sulamdang ding khu, mihingte kizopna leh kitanauna daisawtlou ding thu ahi. Kitenna damsung dai ding nei ut lou mi hing tom hiai hiai ding leh, tun zong tuabang lungsim leh ngaituona lienpitah a kithezah hi’n amauhte’n agen uhi. Etsahna dingin nautangte dihna toh kisai lam a semtu khatin tambangin agen a, “Tukuma Pasal nei khawh ka sa sih, hinanleh, tuban kum khat zou ah bang ngaidan neiding ka hiai chi vang ka gen khawl thei sih hi” achi hi.
Tam thugen in kei zaw ang patau sahsih a, ajieh khu innkuon hinkhuo kisietna in patauhuai tham in ma asawn chi chieng tahin ka muthei jiehin. Hinanleh, hing patau sah mama khat khu, tambang khotang hinkhuo juau tatna, kithununlouna leh mottatna nasatahin a pung ding chi ka thei jieh in achi hi.
Tamkhu adih mama a, tulai gam khangtou adiehin US leh adangte buaipi khu innsung sietna leh nu-le-pa kikhennate ahi. Tualeh America gamte khu Innsung kehsietna pen gama kigen ahita hi. Kum 1960 ah khun nupa kawp za lah ah 25 (25%) sang a tamzawte khu a kikhen uhi. Kum 1975 ah za lah ah 48 (48%) akiken kia uhi. Tualeh “US pumpi ah Nupa kikhen tunai in, 72% ahia a, Oklahoma State ah 82% ahia; akikhensa 70%te akiteng kia ua, tuate lahah zong 60% akikhen kia leuleu uhi akichi hi. Tam Nu-le-Pa kikhenna khun hattuom, gamsung buaina leh hamsatna atut law ahi. Tambang dinmun zau huai tah khu eite lahah zong hingtung thei zing ahijiehin pilvangtahin Pasian thu a kinga in thumna toh i pang zing ding uhi.
3. KHRISTIAN NUPA KICHIMATNA HOI
Awle, khovel a nupa zousien i kichimatnate uh masua siengta lei, bangzata in abuai huai diai? Tami apatin apawi maw dan I mu ngal hi. Tualeh nupa hinkhuo nuom khu hau jieh, pil jieh leh zawn jieh a um ding ahisih a, mi thum Pasian leh nu paten lung kituoh tah a I sepkhawm chiengua hing um thei giap ding ahi hi. Tualeh kitenna khun silthum ahuop a, tuate peisan, tudet, leh pumkhat chite ahi. Nu-le-pa kal a peison dingte ipeisan chieng in, tuhdet dingte i tudet thei ua, tuachin kipumkhatna i hingnei thei giap uhi.
Tualeh i Bible ah Orpa in api Naomi khu atawp a lungsiet tah bangin a kilang a, api khu akhuo lam uah apeisanta hi. Ruth in ahileh api khu a “tudet zinga” ahoilouna laite, achi anamte leh a Pasian tanpha apawmdet sah hi. (Ruth 1:14-17). Tam thu khun nupa hinkhuo chini umdan agen lang hi. Akhatna pen khun kiten chillaia a kilungsiet a, asot deudeu chienga lungsietna dai a kikhente genna ahi hi. Anina pen khu Ruth gen bang “na shina na ah ka shi ding” chia nupa hinkhuo manna ahi. America gama nupa kawp 2000 te tanchin asuina uah, numei za lah 70% leh pasal za lah 60% valte khun, kitenna khu abul apat kia ding hileh, tua a zi/pasal toh a kiteng nuom lou thu uh agen uhi akichi hi. Thamlou in, a tamzawte khu zi/pasal zong nei ngap nonlou ahithu uh agen uhi. Eite zong kidong ding helei bangchin I dong diai? Na zi/pasal in ama matoh ka kiten kha vangpha ing ang chi na diai?
Rev. Dr. Kenneth Chafin, “Insunga sil hingtung zousie, asia-le-aphate khu nupa kichimatna in apiensah ahi. Zi leh pasal ang kiten chiengun innsung ang umta hi… Nupa kichimatna ahoi a adet leh kitenna khu suongpi tunga inn kilam bang ahi a, damsung hinkhuo ah guapi leh huipi lang nanleh jong ading det zou ding a, asung atengte kul le pawimaw umna ding mun det ahi. Ahin nupa kichimatna hoilou ah khun kipahna leh hinna leh silbawltheina aumthei sih” achi hi. Tualeh “insung a nupa kichimatna khun khawvel ah khun bangchi bang mihing hing teng ding e chi agen ngal hi. Ajieh pen innsung khu khawvel mite umkhawmna pawl (institution) loupi pen, leh pawimaw pen ahi jieh in.
Tamte apatin nupa hinkhuo kichimatna hoi khun nupa hinkhuo, ta-le-naute, innsung, hattuom leh khawtang masawnna tuntu ahi dan i muthei hi.
4. KHRISTIAN NUPA KICHIMATNA HOI KHU KIPUMKHATNA AHI
“Pasal in,a nu-le-pa a peisandinga, azi atudet dinga, tuachiin tahsa pumkhat ahita ding uhi” chi khun Khristian nupa kichimatna hoi nei ding thu agen chieng mama hi. Tamthu suhlatna dingin Hattuom khenkhat in kitenna ceremony ah kipumkhatna mombati (Unity candle) atang leng uhi. Mombati thum atangua, a kiteng dingten ageita gel a la ua, tuachiin atoite gelgel uh toh alai apen atang uhi. Angkuon chiengin atoite gel a mit uhi. Tamkhun nite pumkhat ahita uh chi asulang hi.
Tua leh nupa kichimatna khu :-
a. Kipumkhatna Thuhtah Ahi: 'Anu apa apeisanding' chi hinanleh zong nu leh pa leh midang mawngmawng toh kizop nonlou ding china ahi dieh sih hi. Aumzie khu nupa ihinua ua mi dangte sanga I nupa hina uh thuhtaha kichimatna nei ding china ahi.
b. Kipumkhatna Kepbit Ding Ahi: Mimal bukim lou khu subukim dinga kiteng ihi uhi. Tuajiehin I zi/pasal khu igintat sang a ang hoizawh loutah lehzong itna toh siemhoi sawmding ahi. Ka gintat bang na bang mawngmawng sih chia kiphun sanleh mi kung a kigensiat louding ahi. Tuasanga achinglou pen khu kiliakhu a theitop a kipanpituo ding ahi.
c. Kipumkhatna Huopzou Ahi: ‘A zi atudet ding chi khun apasal zong atudet ding’ china thou ahi. Mi khat hinkhuo asil umzousie, adieh in i kiten ma sang un mi tuom leh pienna le menna tuom tuoh ihijieh un i kibang sih uhi. Ahin, i tuomna tuohte uh kitenna in ang gawm khawmta hi. Dr. Mascarnhas in “Michin i tuom chiet na in nupa kichimatna asuhsiet ding ahisih a, i danglamnate uh isuhtuo khawm siemlou jiehun isia zaw uh” achi hi. Nupa kipumkhatna sil tuomtuomte kizawp khawmna ahijiehin ahuop zou hi.
d.Kipatat Tuo Diing Ahi: Pasianin zong mihingte ama patoi dingin ang siem hi. Tuajiehin nupa zong ahithei tan a kipatat tua zel zel ding ahi. Tulai nupa tam tahte khu kipatattua sangin kisoisel leh kidehtuo ichingua, tuakhun nupa hinkhuo asusie hi. Mi khu ahoilounate gen sangin ahoinate gensah lei kipahzaw uhi.
I zi/pasalte khu ahoilou na laite uh dem leh soisel mailou in, phatna leh patatna toh siem hoi dingin pan ila zawding uhi. Nupi khat zong a pasal shi luong tungah apa uh hoina ngen tang agen a, aza zousie khun “aw, na pasal tua ashinua na phat sangin, adamlai in na phatna aw tengkhat beh zaleh kipah ma ding hiven” achi san uhi. Tambangin eite zong shi zou chienga kiphat leh patat mailouin idamsung un i kilungsiet uni kiphat ding uhi.
Nidanglai in, The Sword of the Lord (USA) Newspaper in Nupa kum 80 val kiteng sa khatte khu Hospital ah damlouna anei uai chiin akiensah uhi. Doctorte’n a damlouna uh amu zousih ua, tuachiin Doctor pan thu khat adong a, “Kum bangzat na kitengta uai?” chiin a dong hi. Amauhten kum sawmgiet (80) val ka kitengta uh achi uhi.
Ahileh bangchi dan a tambang a damthei na hi uai? chiin adong kia hi. Tambangin a dong ua, “Kou gelin ka kiten ni ua patin dan (rule/regulation) khat ka nei ua, tuakhu ahileh damsung a kihau mawngmawn louding leh kilungthah sanlou ding chi dan ka nei ua, tutanin zong ka zui uh” achi uhi. Ahin, lungthahna aneikhah chiengun alungdam penpen khu thuohzoutah a um a sipding, tuabanah a kul-le-pawimaw dungzuia pawt khiah ahiai, tuazou chiengin kipahtah alut kia a kihoulim ding chite ahi a, tamte khu kou nupa damtheina leh kipahna thuguh uh ahi chiin ahilta uhi. Tamte nupa bang eite zong kipah leh damsot i ut leh nupa chinte’n pan i lah ding uh ahi.
e. Kihou Limna (Communicating): Nupa khu silbangkimah kihoulim leh kithuzahtuo zing ding ahi. Tulai nupa tamtahte khu azi/pasalte uh hindan leh gamtatdan akitheipha sih ua, tuakhun nupa kala kitheisiemlouna apieng sah hi.
Tualeh i zi/pasal kunga zong itna thute gen zelzel a kipatattuo zing ding ahi. Billy Graham in, a zi toh akiten champha uh alopna a athugen khu “Ka zi toh kum sawmnga (50) vel ka kitengta ua, nungah tangval ka hilai ua, Pastor maia damsung adia ka kichiam ni ua ka lungsietna sangin, ka zi ka lungsiet zaw” achi hi. Aman agen bena ah ka zi ka lungsiet lou khah chiengin Pasian kungah panpina ka ngen zel zel a, ka zi in zong tuabangin abawl hi achi hi.
Tualeh izi/pasalte zong amin uh ahilou aleh tapa tahpen min beha kihatzelsam ding ahi. Tualeh achang chienga i zi/pasal kunga bangchi bangin umleng na ut ei? chite zong doha kisiemphat zel zel ding ahi.
f. Alai Ah Jesu Khrist: Nupa kichimatna hoileh nupa hinkhuo nuom nei dingin Jesu Khrist khu alai a aum zing ding ahi. Agei ningtong a ium sah khah chiengin, nupa hinkhuo ah buaina leh kituohlouna aumngal hi. Pasal khatin a zi laithot ahah a, lawm it, ka lungsiet pen anina nahi chiin apan hi. Inn angtun tahin a ziin, “Kei sanga it zawh nei na hileh kei pawt vang achi chiengin, a pasal in hilou e, Ka lungsiet pen khu khatna a Jesu ahi a, nang khu anina na hi” achita hi. Tuachiin ang kihoulim theita uhi. Tulai mi pawl khat in mahni zi/pasalte sanga midang zi/pasal pou va it zawh khah chiengin buaina i tuohlaw leng uhi.
John 2 na ah Kana khuo a kitengte tanchin imu bangin, moulopna ah Jesu achial jieh un alengga zu uh abei chiengin Jesun sillam dang bawlin amualphouna dingte uh asuhbeisah hi. Tamte nupa bangin eiten zong I nupa hinkhuo uah Jesu chiel zingin pangsahlei nupa kituoh leh lawching ihi ding uhi.
5. LEITUNG A NUPA LAWCHINGTE THUGEN LEH HINATE ISUI DING UHI
a. Richard leh Doris Halversonte nupa khu kum 40 nupa hinkhuo lawchingtah a na mangzouten alawchinna thuguh tambangin agen uhi. “Doris leh Keiman ka kitenni ua ka kichiamna uh suhsiet guallou, gensiem a zong suhdanglam theilou ahidan ka pawm tuoh uhi.. Khrist leh ama nasemtu ka hijiehun ka kikhen dinguh pen sil hithei mongmong louin ka ngai uh” achi uhi.
Tuajiehin, hamsatna hun ah zong lawching sah dia panlah hamham ding ahi, chiin theitop asuoh uhi.
b. Augsbergerte nupa kum 54 nupa hinkhuo a zah nua un “ka nupa hina uh lawchingsah teitei katup uh ahi” a chi hi.
c. Don le azi Martha ten zong maitam a kichiamna uh theizing a pomdet khu alawchinna uh thuguh uh hin agen uhi. Amauhten tahsa leh hagau a nupa khu kituohtah a peikhawm dingthu ahage ma ma uhi. Tualeh Sawltah Paul in nupa satan kipiehtuoh dingthu ahagen thu apawmdet hi.
d. Charles leh Martha Sheddte nupa in alawchin thuguh uh tamtengin agen uhi.
- Hun kipiehtuo dingin kichiamna ka nei zelzel uhi.
- Nitengin sil neuneu ah zong ka kipatattuo uhi.
- Ka lungkimlou chiengun kithuhiltuo a, sudam ngal ding ka tum uhi.
- Ka thuhun ua pawimaw pen khu Bible sim khawm leh thum khawm zing ding chi ahi. Tamte jiehin nupa hinkhuo kum 44 sung nuomtahin ka zang khawmthei uhi.
e. John leh Betty Descherte nupa hinkhuo. Kitenna khu kizopna hing zing suhkhang zing angai ahi. Tamna pawimaw pen khu kipiehtuona (commitment) ahi achi uhi. Tualeh mahni masialna khu tawpsana kihongtah a umzing ding ahi achi uhi.
f. David leh Vera Mace te nupa. Amauh nupa khun “kum 50 nupa hinkhuo ka zah nua uah ka kingai deu deu ua, nuamzong kasa deudeu ua, tun zong zil beding ka nei un ka khangzing nalai uhi. Kou a dinga sil hithei khu midang adingin zong ahithei ka gingta uhi” achi uhi.Tamte apat in eaten jong zilding inei ngei ding uhi.
6. SUN LEH PAI ZAH THU AH
Nupa in sum leh pai atuoma neilou ding ahi, tualeh sum leh pai zahna ah zong tahsa kithununna apawimaw hi. Tulai innkuan tampite kehzahna leh buaina khu sum zah apilvan lou na jieh ahi. Pasal khenkhatten asum law khiehte uh a utut ua zahthei hin angai uhi. Tulaleh khen khatten a law pha zate uh leh a pension nangawn uh a zite uh theisahlou uhi. Tuate jiehin nupa kituohlouna leh kikhenna pienglaw thei hi.
India nampa Pu Mahatman Gandhi in “Sum liau lou ding a hindan kisin ding” (Simple Life-style) apibawl ma ma hi. Grik mipil Socrates bazaar apei chiengin a kitahsap leiding a mungaisih a kichi hi. Tuajiehin, ideiteng moh lei louin, i kul-le-pawimawte beh lei kisin ding ahi. Tualeh sum khu alamkhieh sangin, a etkawl ahahsa zaw hi.
Tualeh, “Light of Life” March 1988 a Sara leh Chandra Kumarte nupa in “Asum muna (ngana)uh leh zahna uh” chi agelna uah tambang hi.
-Rs. 500/- na law ahia, 490/- na zahleh akimangthei na hia, Rs. 510/- na zah leh abuai khin nahi.
- nang pen sum sila suoh sinla sum pen sila in nei zaw in.
- Innkuon sunga sum zah ding dan gelna (budget) neilou khu gari brake neilou toh kibang ahi.
- Inkuon sunga inntehpa pen sumkemtu ahiding ahi.
- Sumpen ei neisa hilouin, Pasian nei sa ahi ( Nasepte 10:14).
John Wesely in “Sum leh pai na suithei zatzat sui sawm inla, na khawlthei zatzat khawl inla, Pasian adingin na piehthei zatzat na pia in” achi hi.
Tualeh M. Manoharan in “ Na inkuon sung sumthu” chi “Light of Life” June 1986 ah tambangin agel hi.
- Leiba basin (Rom 13:8)
- Sawm–a–khat pia in (2 Kor. 9:6-8)
- Kiphatsahna toh sum zangin van lei sin.
- Sum hau ding thupipen in nei sin.
- Nitengin na sum muna leh zahna hisap zingin.
- Bank ah sum koi kisin in.
chite leh zah dan kituptah anei ding ahi.
Tulai sum–le-pai awlsam tah a bat theina hinkhuo ah I tengua, tuajiehin innkuon tampiten aditzoulou dinguh tan leiba thangba toh khosa innkuon tampi ki-um hi. Tamte jiehin lawm leh pai, u leh nau kal ah buaina leh kimelmatna apien law hi. Tualeh Khristian nupa khu isum muna leh zahnate uh kitheisah zing ding ahi. Tualeh sum zahna ah kithununna hinkhuo nei zing apawimaw hi. Tamte jiehin innsung leh nupa hinkhuo sietna lah apat isuota thei ding hi.
7. NUPA KIPAWLNA HINKHUO
Laisiangthou in a pasal in abawl dinga kilawm bang azi tungah bawlta hen achi hi. Tuama bangin zi in zong abawl ding a kilawm bawlta hen achi hi. Azieh khu ziin atahsa pumpi tung uah thu neilou apasal a ahi zaw hi achi hi.
Nuleh pa kipawlna thu khu tulai Khristian pichinglouten zumna leh sil gen ngamlou dingiin angai uhi. Ahin, i Bible leh mi thupiten aha gen uhi. Billy Grahamin nu-le-pa umkhawmna pen Khristian nupaten a nuomthei bang pen a a zah ding ahi dan leh tuabang a kizahna in ki-itna leh kilungsietna akhansah dan aha gen hi. Tualeh Pu K. Saibela in “Nupa kipawlna khu kilungsiet tuohna jieha tahsa bawlthei sang pen chi lei ichi khiel sih ding a chi hi. Tuabang hilouin, tahsa utna leh huana ding bep a ingaileh pen i ngaikhiel ding uhi. Tuajiehin, tam khu lawchingtah a zah ahitheina dingin, ta leh nau tampi nei nua leh tehnua a zong pilvang taha bawl zing ding ahi” achi hi. Aman agen bena ah nulehpa kipawlna neina ding a kisah kholna neiding dan agente:
a. Hun awng thawl neiding
b. Mun dai leh sip ahiding
c. Koima suhbuai theilouna mun
d. Zu leh khamthei bawllou ding
e. Kisil siang ding
f. Luppi ding puon zong tuomnei ding
g. Sil dang mong mong ngaituo lou ding chite ahi.
Tualeh B. Balla & Dr. P. Tinunata in Khristian nupate nupa kipawlna toh kisai a theiding agente uh tamte ahi:
a. Nupa kipawlna hoitaha zahsiam na in ki-itna khangsah hi
b. Tam khu kilungsietna jieha ipumpi a i kipieh thei sangpen uh ahi
c. Pasal utna suohbaiin, numeite asuoh ha ahi chiengin pasalin azi atheisiem uh kisam a, tuabangin numeite zong athei siem thou uh ngai hi
d. Pasal theipi lou a numei in utna nei leh zumloua pasal hilngam ding ahi
e. Tahsa thanopna umloupia nupa kipawlna neipen tahsa chi damna dingin hoi sih hi
f. Lungkim tah leh lungkim dong umkhawmna jiehin naungeh leh nu chidam law thei hi
g. Kipawl jou chiengin pasal in a zi nusiat pai louding ahi
h. Kipawlzou chiengin tui leh puon sieng a kisuhsieng zel zel ding ahi
i. Khristian nupate khun nupa umkhawmna pen i tahsa, lungsim leh hagau tanpha phattuampih thei dinga Pasian kunga ap zing ding ahi.
I gensa bangin eilah ah nuleh pa kipawlna thu khu Pulpit leh Pastorate gen ding in ikoisih uhi. Ahin, Biblein “Pasal leh numei in atan din hun toh atantuoh ding thu uh agen hi. Sawltah Paulin, nupa kisawm pemsan dingthu tanpah ‘ani ua alemsahpih uh angai thu’ agen hi. Tulai tam nulehpa a lungkimlou na jiehin lunglenna leh midang tung z zawlsaina tanpah apiengthei hi. Tuakhun natna HIV/AIDS leh adang tampi veilawtheina ahijiehin pilvan angai tahzet hi.
8. NU LEH PA THEI DING THUPAWIMAW KHENKHATTE
A. Pasal Thei Ding Thu Sawm Piehte
i. Na zi khu hoitahin nunnemna toh enkawl zingin
ii. A sep abawl dingte theichien sahin
iii. Pongphoh leh gensiette topsanin
iv. Silneu nou noute pawimawna theisah zingin
v. Nitenga akul leh pawimawte theipi zingin
vi. A hinkhuo a akipah nading ngaituo sah zingin
vii. A lungsim puohdan leh miziete thei zingin
viii. Na kitenna uh bawl hoi ding in panla zingin
ix. Akul leh pawimawte bawlsah zingin
B. Numei Thei Ding Thusawm Piehte
i. Lungsietna umzie dihtah khu zilin
ii. Kitenna gensiet bei nanei sawm khu topsan inla, kitenna bawl dingin theitop suo in panlain
iii. Na pasal mizie leh pawimawte thei inla bawlsah in
iv. Na nu na pa tunga na kingahnate topsanin
v. Thunun leh na thunuaiah koisom sinla patatna leh lungsietna pia in
vi. Sil atuom apai a naneite topsan inla engsietna zong nei sin
vii. Gensietna leh huat bawlna sangin ngainatna toh na pasal kipahpi in
viii. Gensiatna leh thagum toh na pasal hinkhuo na siemphat sawmna khu topsanin
ix. Nanungah lai hinkhuo topsanin
x. Phun hatna leh gitlouna na neite topsan inla dawtheina na nei nadin thum zingin.
10. NU LE PA THEI DINGA PAWL KHATTE
i. Lungthah hun kituohsah lou ding ahi. Ngiam khieh kituh ding.
ii. Lungthahsa kihilou ding lup zong lup louding. Na lungthahna khu nisain tumpi sih hen chi khu nupa kala ataha zah ding.
iii. Hunpeisa leh nungah tangval lai aum dan hoiloute zong gengen nonlou ding ahi
iv. Nualam tuoh tawh kikhual sah ding
v. Khut leh keng zanga kivuoh lou ding
vi. Kitenni ang tunchienga nehkhawmnate bawl a sil neu nou nou ki present tuoa, hing gawmtu pastorte zong ahithei leh hat a thumna leh sil present zelzel ding
vii. Khualzinte kithumsaha ahun lut ding tan zong kihiltuo ding
viii. Tate it tuom mudah tuom neilou ding
ix. Numei in shi (period) neilai a kipawl lou ding
x. Naunei jou in atompena hakhat hani tan kipawlpi louding
xi. Naupai laia pasalin a zi gila ata adia athum sah zel zel ding
xii. Ki itna a dih semsem na ding a kithum sah zing ding ahi. Tam a tunga I gente a tahtah a hinpithei chiet ding in Mangpan hing gualzawlchiet ta hen.
Laibu Et Te:
1. Manlun, Hangpi. Kristian Inkuon Nuam. Churachandpur Manipur Women Christian Association, 2000.
2. Khristina Thalai Pawl Leadership Training Hand Book.
3. Chawngliana, Kenneth. Nupa Hlimna Thuruk. Aizawl: Exodus Press, 1997.
4. Hoinu, S. Numei Septhei Pasian Na. Lamka: Chin Baptist Women Society, 1995.
5. Rosiem, Rev. Chhungkua. Aizawl: Synod Publication Board, 1990.
6. Thangkhangin, V. Insung Nuam Neihdan. Lamka: L & R Printing Press, 2000.
Labels:
Ahi,
Bible,
Christian,
Education,
God,
Jesus,
Oklahoma State,
Oklahoma State University–Stillwater,
Trinity,
United States,
US
Subscribe to:
Posts (Atom)