By Rev. Dr. Hangpi Manlun
1).Thumapui.
Mihingte hinkhawmna leh kipawlkhawmna ah tahsa-le-hagau a i lawchinna ding un puitu ahisih leh lamkaitu i kul un i poimaw uhi. Tualeh, leitung ah lamkai tuomtuom um nanlehzong, tamna i gen nuom uh ahileh Khristian lamkaitu hina leh mawpuohna ahi dieh hi.
2).Puitu koi e?
Tami dawnna khu a nuoi mi siem-le-pilte genna panin i zil ding uhi. Sapham a ‘leader’ (puitu) kichi khu, ‘Anglo-Saxon’ ham a kipat a kilasawn ahi a, tuakhu ‘laded’ ahi a, verb a akizah chiengin ‘leader’ a kichi a, tuami umzie khu lampi hiltu ahisih leh lampi kawhmutu chinate ahi uhi. Misiemte’n puitu hina leh mawpuohna a gente uh i sui ding uhi.
Lord Montgomery in, “Puitu khu tupkhat nei ding a, mipite huikhawm thei a, sudettu ahi” achi hi.Dr. Johan R. Mott in, “Puitu khu lampi thei, a peimasa aman a nazuisa zuiding a midangte makaitheitu ahi” achi hi. Harry S. Truman USA President 33-na khun, “Puitu khu midang a ut ngailou uh bawlsah ding a bawlsah/thunun theitu ahi” achi hi. J.C. Sanders in, “Puitu khu midangte thuzaw theitu ahi” achi hi.Victor Manogram in, “Puitu khu siltup supiching ding a mipite puihuoi theitu” achi hi. Tualeh, China Inland Mission Hudson Tailor thahengtu D.E. Hoste khu puitu chingte chiemtena a dawng uh a, aman chiemmui kawmin, “Puitu ka hileh hilou theina ding in nuazui ka nei-le-neilou in ka en mai ding” achi hi. P.G. Viwcharuk in, “Puitu khu mipi kipawlkhawmna ah mawpuohna a la a, midangte tawh kithuo a, mipite khun bang ahiei siltup khat sepdawhsah khu puitu hina” a hi a chi hi.
Tualeh, ei Khristianten, puitu i chi uh khu lamkaitu mai ahisih a, kaihuoitu, mapuitu, Pasian sum-le-paite enkoltu chinate zong ahuop hi. Tuabanah, Khristian puitu khu mipiengtha, Khristian hindan hoitah a hing, ginna a mi piching, mite etton tah a hing leh pilna-le-lemtheina neitu zong i chithei ding uhi.