Friday, May 17, 2019

Siemzil momnou kilbang hing kang dingte leh tun-le-zuote kunga deisahna laihah

 Rev. Dr. Hangpi Manlun 
Moderator, Zou Synod

1). Thumapui:  

            Awle, khawvel nite hing kihei lamdang jel in adieh in Sangnaupangte ading in a Laisimnate uh result suoh hun ang hita sausau a, lungdam huai isa mama uhi. Tulaiin, eimite zong Pasian pui na toh laisiem leh pil pipi itamta ua, nidang lai 1970s or 1980s lai a Pawl sawm result angsuoh chieng in a pass mi itom thei mama ua, a pass sunsunte jong division hoi leh sangta luo louin, Second Division  tan tungte pen asang mama uhi. Ahin, tulai in Class X apat MA tan in jong result ang suoh chieng in topperte leh First division itamta mama ua, ahin tulai khawvel khantou toh kituoh in topper ahisih leh rank a lajouloute pen minadan asuohta mawh hi. Abang teng gen lei zong, laisimten Pasian thei leh ginna (zauna) hinkhuo nei ua, Bible sim zingte, thumna nei zingte leh ahun leh mun zil a kikhawp zingte khu hagau lam guolzawlna tanna ding a poimaw tahtahte ahi uhi. Tualeh, tuin, laisim sang naupangte leh nu-le-pate in itheiding ua poimaw khenkhatte kikum va ui.

2). Tupkichien nei ding ahi. 

           Laisim sang naupang khat in amaban ding atheichet ngai masa hi. Milawchingte, hinkhuo i et leh min a career ding uh khu Class- X, ahimasang un aut uh leh tup-le-ngimte anei khinta uhi. Tuami toh kituohin lai asim pai vinveng uhi. Tup kichin neikhu lawchinna bulpi ahi. Thupil in, “abulpat dih khu akimkhat jawsa” achibang in, mi tupna neite hing lawching teitei uhi. Tuajieh, in mi lawching hiding in Sangnaupang laisimte in amasa pen in tup-le-hiut khat aneimasah angai hi. Tuabang, a tup-le-ngim neiloute pen alawching ngaisih ding uhi.  Pawl- IX, ka sim lai un ka sangshiapa un ka tup uh ang dong a, kalwmpa khat un “kei sazuah ut ing” ang chitalai jang a, ka shiapa uh jong lungthah in ajep law hi. Tambang sang naupang itam jieh un kilaw ching jou lou ahi.


3). Eima hina kithei chien masah ding ahi. 

           Tulai in lai isiem uh toh kituoh in mizousie in Science bang amin hoisa leh ngaisang in i la ua, ahoi mama hi. Ahin, nangma khu lai siemthei na hikhol sih leh minlata chi a, Science, Commerce chite moh la ding jong hi moh lou hi. Khenkhatte in lah kou khuo (village)-ah tami subject la umlou chipou in subject a moh telkia ua, tuakhu lawsapna bulpi khat ahi hi. Amasa in eima siemna leh hina kitheichien masah a i subject lahding tel siem mama apoimaw hi.  Kei jong Class X- ka sim lai in minlata chiin ‘Higher Mathematic” kava la phuot a, a Mathematic nadanpen jong (ngiempen) joulaw pa khu ka buailaw giep hi. Kalomte lah jiehpi in kavala mawh a, tuabang khu khanmaw boh vot ahi. I gensa bang in mikhen khatte in lata chijiehte, amin hoisah jieh pou a Subject mawhlah khu miphahlouna kipatna bulpi ahi hi. Asiemloupi khat in Science subject valah a, i fail emaw third division pou a jaw sang in, Arts hoitah a kilah a First Division in jou lei imaban ahoi jaw ding hi. Tuajieh in subject lahding telsiem mama akul in apoimaw masa hi. Ahin, duthusam ah Class- XII,-tan vang, Science lah a aban pen eima tempaina khat jui khu ahoi hi. Ajieh ahileh Competative Exam na ding tamtan khu a basic ahijieh in. Math leh Science siemlouta luota jong kham (Job) khat ang gel chieng un ang lawching jou leng sih uhi.

4). Nu-le-paten jong tate guide siem poimaw mama hi.

           Tuani a, laisiem tamtah lawsapna khu nu-le-pate apat kohmuna/guidance atahsapna jieh uhi ahi.  I tate Sekul or College akaipou leh kilung kim mawh in, tuakhu ilawsapna uh chi khat ahi. Thamlou in ajilna uh leh umdante vaki buaipi phanonlou in akhente College kaikai isah lai un a utut ua um ana hi phiangsanthei ua, itheichieng un lah akikhelta hi. Thamlou in, itate tempeina khu theisiempi apui huai apoimaw hi. Mihing in, ilunglutlou khat jil khu lawsap kipatna ahi hi. Etsahna ding in, mi khenkhatte in Science alunglut ua, seat amulou jieh pou in Arts ahiai Commerce Subject latamoh leh aduthusam bang in ajil sih ding china ahipai hi. Tuajiehin, idei leh siemna subject ma lahpai a, jilpai chalchal ding ahi. Tuading a nu-le-paten tate siemna theipi a kohmu ding ahi.

5). Kichomdan leh gamdang a College kaina ding a zong pilvan angai hi.

            Eima neisa bangma umloupi a, mitten jong atate uh kaisahta/tomta chi a Shillong, Delhi, Bangalore lah apong sawlpai ding ahisih hi. Adieh in Class-X apat Graduate (BA& BSC)-tankhu Lamka leh Manipur ah zong sim thei leh ahoi mama hi chi khu imanghilou ding uhi. Tualeh, ta laisiem lou leh simpeilou ding a itheisate uh khu adiehin, “Shillong (Nehu nuoi) leh Delhi” lahvel a kaisah lou ahoi zaw ding hi. Aziehpen, a  igen Collegeten  mark a chilbawl ua, a simpei lou leh siemkhawllouten, ‘Third Division’ tunglam a muzou sih ding ua, a maban ua ding a buoina leh kalsuonthei louna ahigiep hi. Banah, Delhi lamte zong Sapham sangin Hindi (kawlham)-in lecture a bawl tam ua, eimi College kai tampitah in a buoi thu uh a gen uhi. Asiemte a dingin, vang bangma buoina ding a um sih a, a kaikaina uah a lawching lel ding ua, mina dan leh laisim peiloute a ding a igen ahi zaw hi.    

            Tualeh, Laisim pei ngelloute pongchom khah khu innkal kitoitheina ahithei a, imi chompen theichet a panlah ding ahi. Deisah kinei a i inn ilou juoh jen a ikichawm vang un, ahilou dingte khu ichawmna sumte nasan a damsung ua law zou lou dingte ahiban uah, zi-le-ta ang nei chieng ua chom den ding pawl bang ang hina lai uhi. Thamlouin, khamthei bawlpi khat chawmkhata moh lei ang nemang ding hi.

            Tualeh, laisimten jong imanghillou ding uh ahileh, nu-le-paten aneivalua ang chom uh hilou chi thei a, laisim ding ihileh lai mama sim chalchal ding ahi. College kaina hilai a sildang foot ball e, Music e, Social Organization leh sildang pou a na lunglut leh alawsamsa na hi chi na a hi. Mikhen khatte’n  atate uh umdan ang ahil ua,  katapa College kai ve a kava haw/kuon leh a sangshiate un natapa foot ball peh siem mama ang chi ua, kada mama a chi hi. Khatpa tapa khu Music alunglut a a lawmte khun na tap music siem vawt e, ang na chisan uh a chi hi. Atahtahin, minthanna leh nehmuna lah ching joulou in apei suollaw lel uhi.  Ajieh ahileh, alunglut louna ding uh alunglut gel jieh in amanthailaw giep uhi. Tualeh, neilou sasa leh leiba ba jen a mun dang a kisawl zong ahoipen sih a, ahin imichompen ahoi a akukal leh lah akhawh sih ding hi.

           Mikhangtou leh ta laisiem neiten naupang chawm khu Bank a sum koi toh kibang achi kia ua, tuabang chingam ding khop tate ahi uh leh theitop a chawm ding ahi. Taginalou, chawmkhate ahileh laphuohtute phuoh bangin, nu-le-paten, “bawi aw hingkhang mengmeng aw nutha dawn aw pathadawn aw, chi la asa uhi. Tulai in ahileh, bawi aw hing khang mengmeng aw, nutha/patha leh neisateng uh nekang in topkang aw” chila sah thei jing ahita hi.

6). Nu-le-pate bawlkhiel pawlkhat.

            I gensa bang un itate uh khu neilou sasa in BA/MA bang gamdang ah izilsah ua, graduate ang jaw chieng ua, kham mupai ding leh alawching pai ding dan in i ngai uhi. Tuakhu, itate lawsapna bulpi khat ahikia hi. Keima ngaidan in natapa/tanu khu gamdang a BA na jawsah a aban Coaching ahiai kham gel na ding a na chomjou lou ding thouthou leh Innlam ah BA jilsah inlen ajaw chieng in coaching la ding in Lamka Coaching Centre tuomtuomte ahisih leh khopi lam e khat ah sawl lechin alaw ching zaw  ding uhi. Eiten, BA tan ichomjou chieng a, lawching pai ding dan in ikingai ua, thamlouin gim-le-tol jong ikisapai ua, abul panpan ihi lam itheisih uhi. Tami theikhiel jieh in itate uh gamdang a BA jou Central Service gel theilou a, inn lam a Private sang shia semdia ang pei uh a ngaita moh hi. 

7). Sum-le-pai adei dandan ua piehna/duotkhielna. 

            Tulai in nidang toh te in ikhangtouta ua, mun dang gam dang ah itate uh laisim in ikoi jou ta uhi. Ahin, nu-le-pate bawlkhiel mama khat kia ahileh neilou sasa in sum-le-pai khu akhut uah ilutsah paipai uhi. Etsahna ding in, inn a, aum lai un sum-le-pai kichimongmong akhut uah ipie gam sih ua, mun dang a ang um chieng un, aloutheilou ahidung jui in akhut uah sum asingasing in ilutsah ua, tuakhu naupangte ading in, sietna kipatna bulpi khat ahi. Ahithei liai leh guardian bang neisah a, sum-le-paite jong ama uh tungtona hah bang ahoi mama ding hi. Tualeh, mundang khu ei gamtoh akibang sih a, siljousie utut a mutheina na ahi a, etsahna ding in innlam a damdoi leh zuu imuloute uh khu khopi sung ah deidandan a leithei leh muthei ahijieh in akhutua sum alut tamseng chieng un ajang akhiel lou thei sih uhi. 

             Thamlouin, deisah kisa in, Mobile phone hoipiipi, Laptop leh Bike chite bang ileisah ua, amauten lah a Mobile phone leh a Laptopte uh,  laisim lou jen a sun ajan laa ngaina leh milim hoiloupipi  etna in akijah thei ua, tuakhu amanthaina uh khat ahi. Tualeh, gari/bike ileisahte uah, amaute in College kaina a janglou in nungah helna leh Party peina bang in akijahthei zasop uhi. Tuakhu, guoljawlna itante uh imanthaipina uh chi khat ahi hi. Tuajieh in, College a kaisung ua Mobile phone hoipipi leh gari chite bang jong aloutheilou ahisih leh pong leisah lou khu tate khantouna ding ahi jaw hi. Tuajieh in, itate deisah ikineina lam uah, imanthat law jel jel uhi. Nidanglai in Delhi a laisim khat apa-in, bike chite leisah sih henlen, lai hoitah in sim leh UPSC jouva kichi khat ka ja kha a da um mama hi. Eiloi toh kibanglou khat nidanglaiin  igam a ek-MLA khat in atate Bangalore ah College akaisah a, bike chite leisah lou in Scooter hoilou khat me leh akul leh poimawte leina ding aleisah akichi a, etton tah kasa mama hi. 

 8). Khang a kikheltah ziehin laisimten sim tahtah ding ahi.

             Tulai pen ipi leh pute hun laibang ua, samat, galmat, lou haw sing puoh kidemlai hun hitalou in, lungtang leh laikung (penmuh) a nehsuilai ahita hi.  Ipu/ipaten sa tuaja kamat, ganta tuajat ka khoi, chileh bu-le-bal akhamte khu mithupi leh mitungtuang ahi uhi. Tuate khu, eite ading in umzie umta lou china ahita hi. Thamlou in, tualai peh AK- 47, tangsang leh namsau, teipite sang in jong ‘penmuh/laikung in’ in nna asemthei jawta hi. Tuajieh in, laisimtheite in simtahtah a sim ding ahi. Kimolna dan leh time past na dan laina sim leh mina pha ngaingai  sih ding hi. Mikhenkhatte kisiana ahielh ‘aw kalai sim lai in nahoi sim leng hichilou ding hing a’ chia akisia thute uh jah ding atam mama hi. Tuabang mite ading ‘hun muolliamsate kinuahatkia theilou leh tui kibawsa luoh kiatheilou’ din mun ahita uhi. Tuajiehin, nang jong tuabang a na kisie louna ding in theitop in panla pai jin jen in.

            Tualeh, adaum mama kia khat ahileh Pa tamtahten atate uh ama uh sang a Laisiemjaw a siemjouta lou in ta tamtahten apate uh siemna pilna phajouta lou a i um moh uh khu ada um mama hi. Siemna pilna ah khang kisam ding ihi uh china ahipai hi. Na pa sang a laisiemna a na san jawhlou a, natate nang sang angiem joh leh vang adaum lam china ahita hi. Nu-le-pan a chomjou ding tate tata lah alawsam pen kihitamoh in adaum mama china ahi. Tuajieh, in lawchinna ding un nule-pate leh asimten theitop suatahzet ahunta hi. Thupilin “Ama-le-ama kipanpite Pasian in jong Panpi” achi khu adih hi. Kei mimal ngaidan in a laisiem (bright) kisa a laisim peiloute sangin apongpan ten Bible gen bang in apong lah jaw un alawching jaw uhi. 

9). Pankhawm hunta hi.

             I innsung alaisiem khat aum leh abe aphung e, ahisih leh a Nam ajong pankhawm a chawm ahunta ahi. Namkhangtoute apangkhawm in kisom dawl siemua, tuachiin ang lawching uhi. Tuaziehin, pankhawm mi lien mi lal ding a asimte hileh a chawmten panlah ahuntahzet hi.  Tulai hun peisate banglouin, IAS, IPS, IFS, IRS, MCS leh a dangdangte ivangta mama ua, laisim mawmnoute a dingin, nang tunua chieng a atung a igente hing hiding na himel koiin a thei e le?  . Tamkhu ichi i Nam leh igam tanpha in ipoimaw mama khat uh ahi hi.

10). Felluot/taimatluotlou ding ahi.

             Laisim na hisung a na felluot leh dacheing in a fellou pen na hi ding hi. Ahitheitan a laisim sung a activity tamtaluo ajong pan lou ahoi hi. Laisim hun khu leadership siem hun ahilai jang sih a, mani career kisiem hun ahizaw hi. Laisiemphot leteh leader-sa na hileh hi. Ahitheitan a, shini/mani leh khotang ajong laisiem hun sung akikang koi ahoi hi. Thamlouin, Pasian thu ajong kijah dingma ahilai in, na laisim ding don lou jen a kijahlou ahoi hi. Etsahna din exam kuon a lajil, khawmpi vahaw leh jankhuovah avathum, camp leh crusade chite kijah tamseng laisimte a dingin ahoi pen sih hi. Biehinn kai hun kai a, Biblete sim jel aum ding ahi jaw hi .Ahin Pasian manghil jen a sim ding china hituom sam sih hi.

11). Career guidance lam uangbawl ahunta hi.

            I gam a lekhasiem tam tah lawsapna khu bangma dang jieh hilou in career guidance ananeihoilou jieh ua, lawsapna leh duthusam tun jawlouna ahipen mai uhi. Mi khenkhat toh ka kihouna uah ang gen tampen uh khu ang guide-tu, ding umlou jieh a iduthusam bang a na kipeikhalou ahi chi a kisiena aw uh kaja tam mama hi. Tuajieh in gamkhang toute in atate uh Pre-nursery/ABC asim ua pat in apeina ding line atheingal uhi. Tuajieh in, tam career guidance khu anam level bang a jong buaipi a panlah ahuntahzetta hi. A mark sang mu leh laisiemte ikipahpi luailuai lai un alawchinna ding ua jong guide tohpeh khu ipoimaw mama khat uh ahi. Laiseim jousie alawching ahisih ua, amau lampi ding juikhate ang lawching bepjaw ding uhi.

12). Na zawn  na ngau leh tahsap zieh in na lung neusah koisin aw.

           Tulai a laisim sangnaupangte leh nu-le-pate lung kietna pen ahileh itate lah sang kichom jousihvan chia thadana lungtang ahi hi. Tamkhu, topsan ahunta hi. Lai na siempou a, ahileh eigam lah a Collgeten zong laisiemte a thawn a kaisah ding chite imu sausau uhi. Banah, a dieh in professional line, (Engineering, Medical leh adangdangte)-bang na lunglut a natup a India gamsung a College hoite a, admission na mu jou nah leh nang angchom ding in India gam a Bank zousie phial ang kituding uhi. Tulai, laisiemten nu-le-pate subuailou kei a scholarship tuomtuomte leh Student loan chite a lai asim ban uah a nu-le-pate uh jong lepanpithei nalai uhi. Thamlouin, Ph.D-tan ajitheite ading bang in Scholarship asing asim jong mukom ajilthei tou ziauzuau ahita hi. Tam hamphatnate khu koima ding hituomlou in nang ading jong ahichi manghillou a theitop a pan na lah ding ahi. 

13). Mani leh mani kipanpite khu Pasian in zong guolzawlin panthei giep hi. 

             Awle gentah sih nan leh zong kei zong laisim a lunglut vot khat ka hiziehin kalaisim dan neu khat tua laisimte kahantawh nuom ziehin ka gen lang nuom hi. Tami thu pen khanglai laisimte kung a hun kazah khah chieng in zong ka gen zing hi. Pasian leh ka hattuom (Zou Synod)-te deisahna toh Theology khu G.Th apat D.Th tan Senate of Serampore affiliated Colleges nuoi ah kana zou ve sam hi. Kaneu apat kum sawmnga (50), valtan lai kanaziltou chalchal hi. Ka Bible zilsung ahileh kum sawm-le-nga (15)-sung vingveng a suoh hi. 

             Tualeh, BD course khu Eastern Theological College, Jorhat, Assam ah taa-ni (two kids) kanei zouin family toh kava zil hi. A mun sat toh sum-le-pai a hamsatna katuoh ziehin, ann tui kinezoulouin atawp ah lai hasimluo a kihi chiengin, TB kaveilaw a, ka tuop an tui liter ni kiladawh zen in kana zil hi. Tualeh, Master of Theology (M.Th)-khu United Theological College, Bangalote ah taa thum ka nei zouin kava zil hi. Kumni course ahi a, kumni ka zilsungin zankhawvah a kalaisimna kigawm leh hathum (three months) bang pha ding in ka gingta hi. Tuabanah, UTC, Bangalore ma-ah, Doctor of Thology (D.Th), kum nga kava zil kia hi. D.Th kazilsungin, zankhawvah a kalaisim hun pen kigen zoulou/kijisaptheilou a himai a, zan chin hun chin khu laisimna kizang bei hi. Pilna siemna ding a Bible zil kihinapi-in, kamawt/ngawllaw dehtah hi. Ahin, BD apat D.Th courses ka zilsung a kalaisimdante kanua etkia chiengin, hichi sim deuleng chiding mawngmawng ka neisih a, ka degrees-te mulou ding hileng zong abawl/simding dan tuon kathei nawn sih hi. Min dahkhat ni asim leh ken dahkal li or nga-tan kasim angai hi. Kei-le-kei kakimudan ahileh, Kei khel a laisiem lou mi tam umding in ka gingta l sih a, ahin Pasian zal a lawchinna katan toutou na ahileh, min kei sim leh deibang in a deilou ziehin un a lawching zou sih uhi. Tuaziehin, theitop in laizilte hing zilphawt leuh Ama-le-ama kipanpite Pasian in zong guolzawlin lawchinna pe jelejl ahi chi khu ka thupi ahi hi.      

14). Koite e laisiem tahtahte khu?: 

           Tulai leh nidang lai hun kibahlouna atamta mama hi. Nidanglaiin, laisiemten kham (Job) amu teitei uhi. Ahin, tulaiin tuabang hinawnlou hi. Tulaiin, topper or Gold medalist hizong lechin kham muteitei ding china a umta sih hi. Laisiem tahtah kichite khu koite e? ichi leh laisiem a,  sepna sangtah (Etsahna ding- IAS, IPS, IFS, IRS- etc), leh dangdangte hing gelkhie zoute khu laisiem chiding ahita giep hi. Aumzie ahileh, laisiemtah hizong lechin kham hoitah na muzou sih leh laisiem hilou china a suohta hi. Tuaziehin, sepna hoi leh kam hoi mute khu laisiem leh mi lawchingte ahita giep uhi. 

15). Tulai itate/tute uh i chawmdan leh etkawlte uh etphat angai hi. 

            Tulai nu-le-pate kidemna ahileh tate/tute aneu lai ua pat a school hoipen, fee tamna pen a kaisah a etkawl ding chite ahita hi. Nu-le-pa haudeuten lah car hoipipi toh atate/tute uh nichinin school ah a vathah ua, valah khu mi khat mawpuohna ahita hi. Ngaituona hing umthei khat ahileh- itate/tute khu aneutung ua patin, car hoipipite ah nichin a School kai nate uah ithah un ila uhi. Ahin, amaute ang pichin chieng un, tua a School kaina gari hoipipi ineite (a khente nehguh/tahguhna toh kilei ahingel leh sawtdai lou ding ahiziehin)-uah ang tuongzou na ngel ding uoi le? Tuabanah, kumtawp chieng a result hoi idei leh a School/College kaichil ua apat a theitop a sim pai ding uhi. Nu-le-paten, zong theitop a kum bul apat etkaipi pai ding ahi. Abul a etkaipi lou a, result hing suoh chieng a, ang sang pass lou uh e, ahisih le hang fail khah chiengun ilungthah khum un, a khente ngel khu football peh a kipehpawl bang a um ua, avai gei ahilam amang hil uhi. 

              Tuabanah, neilou sasa-in, khopi tuomtuomte ah zong College kaiin i kichawmte uh zong ettha a ngaitua phat a kul mama hi. Lekhasim peilou, mobile phone a kimawlkhop dingte bang gam dang a i kaisah uh a, aphattuomna a um seng sih hi. A khente bang, gamdang a BA/BSC zilna ding in hachin in  Rs.7000-10000, kikal bang ithawt gige ua, amauten sim peilou a Third Division pou ah, ang zaw chiengun, a laisim na dingua hachin a ithawtzat uh/ i chawmna za uh khu vangpat umtah private teacher leh NGO lah ah sem nan le uh zong alaw zou sih ding uhi. A khente lah a septhei ding mawngmawng umlou in atawp ah khamthei, guithei ang ching na laiset uhi.

16). Mobile phone leh tahsa utna tuomtuomte lah apat kituom koi ding ahi.

             Tulai igam ua laisim naupangte manthaina leh hinkhuo susietu khu Mobile phone leh technology tuotuomte mankhelna leh addict na khu ahi. I gam ua mobile phone ang kithan apatin ita inaute uh mobile phone hoi pipite ileisah ua, a khenten a zilna uh toh kisai a manpha tah a zahlaiun, atamzawten a mangkhiel uhi. A khenten a hun tamzawte uh mobile phone a kimawlna in a zang bei ua, tuachin a laisimna uah nasatah a ngiem kiehna a tuoh uhi. A khenten lah ngawlpi mai lah ibeisih uhi. Adihtahinn, gen lei mobile phone zieh a lakha siem tamtah miphalou ipung deudeu uhi. Tuate a kipat a nu-le-paten kepbit isawm hamham ding uh ahi. 

              Tami, mobile phone ziehin, laisiemna/simna lam uah zong nasatahin  ingiem kieh ta mama uhi. Tuamai banah, mithatlouna leh tahsa tuomtuomte a ding in zong sietna tuntu ahita hi. Sangnaupangten hun chin a mobile phone khoina ua, a hunte uh a zah tamnah uh leh maban ah kinepna ding atam seng sih ding china ahita hi. Tubang a, ipeitou zel nah uh leh tawmnou kalsung in China lah a bawl bangun, ‘Mobile Phone Addict-te ading a Rehab Centre’ ang umbaita maithei hi. Thamlouin, lungtang buoina (Mental Hospital/Centre)- chite zong ineibaita ding uhi. Tualeh, Medical Doctot-te, bangin, zong mitlam (eye specialist)-bang na zil le uh khatvei chieng in khawvel a natna thupi pen khat hing hiding khu mobile phone ha etseng zieh a, mitlam hoilouna ang hihkhah ding a zau umta mama hi. 

17). Laina siem a khaamhoi na mu leh siljousie nang a ahita hi.

            Tam leitung damsung ading nana in Laisiem khu ahoipen ahita hi. Laisiemlou a hinghaute jong sawt daithei tuonsih ua, innten louten dan jong akitup thei tahtah tuon sih uhi. Ahin mikhat lai ang siem leh asiemna khu koima lahpiehthei hilou ahijieh in gou manphatah asuoh hi. Thamlouin, mi lai ang siem a khamhoitah khat ang nei leh utlou sasa in, ahau dingsa, thamlou in car, building, thuneina/ (power) leh mite jatatna chite in a zuiding hi. Tamte thei in mi ta laisiem neite apate un, “tunin zawng lei zong dachieng in, itate ang lawchin chieng un tam building leh carte khu ei a ang hiding hi” a chi phiu phiau ngam uhi. Tambang in, na nu-le-paten achingam ding uai le? Hoiseng va chia genkhiel/genval umte ngaidam kang ngen ngal hi. Mangpan asimtu zousie hingguoljawlta hen. Amen!!!

No comments:

Post a Comment

TAPIDAW DAWNGKOT