Thursday, February 12, 2009

Kumtawn Sihna - Gawtmun Meidil

- Rev. Hangpi Manlun

Awle simtu zousie tam I thupi uh hoitah a theichien ding in Pasian Hagau in hing-umpita hen. Gawtmun thu khu I Laisiengthou in a ha gen mama a, tuleh Pasian thu I awi (Kristian) ihina jieh uh zong khu I shi zou chieng a Gawtmun meidil a I lutlou ding uh I utna jieh uh chilei I chi khielsih ding hi. I Laisiengthou in gawtmun um tahtah dan a gen a, a dieh in Thuhun Tha ah 162 vei a tuong a, tamte lah a 70 sang a tamzawte khu Khantanhoite (Gospel) sung ah a tuong a, atamzaw khu i Mangpa Jesu gen ahi tangpi hi.

I. Gawtmun kigenna ham-kamte I sui masa diing uhi:

a) SHEOL: Seol chi khu Hebrai ham apat a lekheih ahia, a umzie khu ‘Mun MIel’ amaw, ‘Mun guoh’ chinate ahi. Tam khu Mangkam in ‘Hell’ a kichi hi. Tam khu Thuhun Lui ah sawmthum leh khat(31) vei a tuong hi.
b) HADES: Tam zong atung a toh kibang sim ahia, a Greek ham in, ‘Mishi khuo’ china ahi.
c) TARTOROS: Tam khu Angel gilou leh helte vaihawmna ngah a tou/umna mun ahi (II Peter 2:4).
d) GEHENNA: Khopi sung nin paina mun, mitlou a kuong zing, migiloute tan ding mei mit ngailou mun china ahi (II Khang. 33:6; Mt. 10:28). Tam mun pen Jesu’n tam bang in a gen hi.
i) Migiloute hagau leh tahsa kigawm a pailutna mun ding ahi (Mt. 10:28; Lk. 12:5) a chi hi.
ii) Vaihawmna leh siemlou tanna mun ahi (Mt. 23:33).
iii) Mei zong mit-ngailouna mun ahi (Mk. 9:44; Kil. 19:20; 20:14-15).


II. Gawtmun hei a um ding a diei:

Laisiengthou in gawtmun hina a gente I gen zouta uhi. Ahileh gawtmun hei a um a diei? Chi khu mite thei ut mama khat ahi. Rozer Scarle, University of Durham a Professor in a gen dan in, a ma uh pawl in gawtmun meidil a um theina ding mun a mukhieh dan uh tam bang in a gen hi.

Leitung (Earth) lailung (core) khu a satna 6000oC vel a sa ahijieh in, nidang a ka gintat meidil umna pen khu leitung lailung ahi ding chi khu a dih theisih ding achihi. Leitung a, a um theina ding mun umsun khu, tuisuogiet tawdop a tuisa pawtna khu, satna 450oC a, a satna mun ahi ding achi hi. Tualeh, Van gam (Heaven) umna ding mun, a gendan in, “Huihkhuo (atmosphere) a Thermosphere kichina mun khat a um a, tua mun hi diing in a gingta” hi. Tamte khu a dih tahtah hi I chi theisih ua, ahin gingloumite’n zong van gam leh gawtmun tungtang a na buoipi uh zong a lungdamhuoi veve hi.

Tualeh, Russia Scientistte’n Siberia gam a, a nasepna ah mun khat Miel kuo (9) a thuh in a lai/tawna uah Isai 5:5 a kigen Meilipi (Hell) a mukhieh thu uh a gen uhi. A satdan 2000oF (Degree Fahrenheit) ahi achi uhi. Tamna a Doctor pa uh Dr. Victor Azza khun a genna ah ‘tam mun a taw khah uh a huoise/gimnei mama a, a awzah uh khu a na e! a na e! chia kap-le-mau thawm kikou zengzung husa ka za uh’ achi hi. Tamna a sil mukhieh lamdangtah a jah uh a gingta ua, Scientists tam tah in a nasepte uh tawpsan in a pientha law ua, Pasian na a seplaw uh a kichi hi. Tamna ka-le-mau thawm huoisietah a zah ukhu Laisiengthou a kigen gawtmun (Hell) hi diing in a gingta uhi. Thuhun Lui leh Thuhun Tha gendante toh I ettuoh leh zong a kibang hi chiin Laisiengthou siemte’n zong apompi uhi. Ajiehpen gawtmun khu leinuoi a um ahi a, Van gam pen tunglam a um ahijiehin chi’n zong a gen uhi. Tualeh, Russiate khu, Pasian a umsih, gawtmun zong a umsih chia doudal gam khat ahi jieh un, tambang a ang umdoh khu Pasian a um tahtah na chi a suhlat utna jieh zong ahi ding hi. (The Glorious Hope’-April 1994).

A bangteng hizongleh, Gawtmun umna mun dihtah theisih nanlei zong Laisiengthou leh misiemte (Scientistte) apat in a um ngei hi chih khu niel guol ahisih hi.


III. Gawtmun sat dingdan:

Ahileh Gawtmun bangchi bang a sa ding adiei? Chi zong mi zousie thei ut mama khat ahi. Tualeh satna degree 100oC vel lah khun tui a sousah vungvung thei hi. I tung ua nisa (sun) satdan khu degree 6,000oC vel hi ding a gintat ahi. Tambang a sa ahi jiehin nisa kim a um zousie a tui mang zelzel hi.

Gawtmun khu satna temperature 445oC a sa ahi ding chi in Mark Austin in Newspaper khat ah a giel hi. Tam sat ding dan khu tui kisuongsou (tuisa tawp) le-thum le akim vela sa ahi ding hi. Tualeh Laisiengthou in gawtmun sat dingdan a gen khu Kihilna 21:8 ah “…Meidawite leh gingta loute… jousie tan ding kaat (brimstone); sulphur huon sou, sat bang a sa ding ahi (Boiling of Sulphur = 716.6K-446 (at normal pressure). Tam khu JORGE MIRA PEREZ University of Santiago Decompostile, Spain gam a Physicists khat in a khuotkheit ahi. Tua banah Perez in a seppi Josevina, Physicists khat ma toh Madrid (Spain) Khopi a Bishop pa khu Laisiengthou tangtel uleh a khuot dan uh a dih nai chin a va dong ua, aman zong a dih hi chin a na pompieh hi.


IV. Gawtmun Bangchi Bang Mun Adiei?

Gawtmun khu kihuotna mun a ahi ding hi. Zudawn leh thanghuoi tampite khu gawtmun zauhuoi dan I genpi chieng un, gawtmun khu a nuom ding hi, ajieh ahilehpen I it-le-ngai teng kimna ding mun ahi jiehin a chi uhi. Jail (thongsung) sung bang diing a nuomlou e? I chi leh migilou chinteng umkhawmna mun ahi jieh in ahi. Tua bangma in, gawtmun pen gitlouna leh suol a pumdim ding ahi jieh leh lungsietna mawngmawng umlou a gawtna mun ding ahi jiehin mun nuomloutah ahi ding hi. Tualeh, gawtmun khu awsia chinteng a kilaw khumna mun leh tanchinpha a gen ding uh zong khu shina tanchinpha ahi jeih in mun nuomlou tawpkhawh ahi diing hi. Meilipi sungkhat or tui kisuongsou sungkhat ah leitung a na itpen toh umkhawm lechin a nuom diei? Tam khu Gawtmun noplou ding dan genna hoihtah khat ahi.

Tualeh, Gawtmun khu shina nasan mu zou nawnlouna ding mun ahi. Tam leitung a, I zau pen uh khu shina leh natna ahi. Ahin, gawtmun ah pen shina nangawn a kimuzou sih ding hi. Tam thu khu Sadhu Sundar Singh laibu gel “Hagau Leitung” (Spiritual World) ah chiengtahin I mu uhi. ‘Angkawm lai khat hagau khu hagau gam a tun masang in, a dangtah mama a, a lei a ha zatzat a, a nah gin thawm khu a ngai mama a, mei satah in a kah bang mai in a bante khu meikuong in a kang vom vetvut hi. A mapa khu lungkhamtah leh mangbangtah in a kipei akipei a, ama-le-ama na ngawn a kikidah a enzong a ki-engam va-ia sih hi. Ka hagau khu hamsie dong in umta hen, tam a na suhdamna dingin shina a umthei nawn sih a, ka hagau lah a shi thei sih a, shi thei hileh leitung a ka shi bang in ka Pistol in ka kikaplum kia ding achi hi. Gawtmun natna khu leitung a natnate le za tamtah a na ding ahi. Tuajieh in, tam mun khu tangtawn a shi thei nonlouna mun ahi hi.


V. Gawtmun khu theigigena mun leh kisiana mun ahi ding hi.

Jesu’n Luke 16:19-31 a Mihausapa leh Lazar tangthu a genna pat in I mu thei hi. Mihausapa khu gawtmun ah a lut a, gawtmun ak hun a hausatnate khat zong a pawlut theisih hi. Ahin, sil ni a kenglut/pawlut a, tuate khu a ngaituona (memory) leh a bawlkhielte kisiana lungtang ahi. Amapa khu kisia in gawtmun ah Missionary na a sep sawm a, ahin, ama ding in a kikhelta hi. Tuanah sang in tui tah khat na ngawn zong a muzou nawn sih hi.

Tualeh a net pha ding uh zong khu zang-eh (than) ahia, a puonsil ding uh zong khu than ahi ding hi (Isai 14:11). Tualeh, mi tamtah umkhawm ding hinanlezong, thawmhauna leh zauthawng in a pum dim ding ua, khat-le khatte kimuda leh kihuotna ngen in zong a dim ding uhi.

Tualeh, gawtmun mei in a tahsa zousie uh a akat sieng sah ding a, ahin, a lei (tongue) uh leh a lungtang uh ahileh leitung a damsung ua Pasian thu a zuilounate uleh a bawlkhielte uh a kisiana ding uh akangsih diing a, kikou in a kisia diing uhi.
VI. Gawtmun khu a beithei ngailou mun ahi.

Gawtmun beitheilou ding thu khu Kihilna Bu ah sawm-le-thum vei a tuong hi. Gawtmun beithei ngailou ding thu tam bang in gentena a kigen hi. Suong lientah khat kum za dan in leitung a vasa neupen khat in a muh in vatat henla, a hun sau seng in suongpi inn chie khu a tat bei cheing in zong gawtmun khu a kipan pan ahi ding a kichi hi. Tuabang deu in Tuisuogiet khu kum 1000 dan in Ball pen hu in khatvei kithalta leh a kumsawt seng in a tuiteng a kang kilkel nua in zong Gawtmun pen a kipan pan ding ah kichi hi. Tamte khu sil hi thei ahi sih a, tua bang in Gawtmun zong khu a peitheilou ding china ahi.

Tualeh Gawtmun a meikuong khu Pasian lungthahna ahi ding hi. Deut. 32:22 ah –‘Ka lungthahna meikuong hing bang van in, Vannuoi a sil um zousie khu kangtum siengta va. Khum khun mishikhuo haltum peh van, muol-le-tang bulte zong ka tumta va. Sodom leh Gommorate tung a Pasian thangpaina bangin a um ding hi’ chi thu I mu uhi.
VII. Ahileh gawtmun koite umna ding?

Awle unau gawtmun huoisiet dante I gen zouta ua, tu’n koite umna ding e? chi khu I ngaituo ding ahi. A tomkim in genlei –mi piengthaloute umna ding mun diing ahi Jesu’n mi koizong tui leh Hagau a apienthah sih leh tam mun khu nang tan ding ahi achi hi. Nang-le-nang kigintat jieh leh hoi kisah jieh a, tammun pumpel maw thei na hisih hi. A lampi umsun khu Jesu’n ‘Kei lampi leh thutah leh hinna ka hi’ achi bang in Jesu bou ahi. Jesu zuonlou in tammun toh koima a kipel theisih ding hi.

Tunia Gawtmun a um tamtahte zong tam leitung a damlai ua nang bang a ngaidan mothuai pipi neite ahi uhi. Ahilouleh, nang sang a gilou zaw zong ahi tuomsih ding uhi. Unau kingaituo in! Na pientha sih leh tam mun nang tan ding ahi. Etsahna khat gen vai-Pasal khat gamlah a, a vah leh Sahang (Lion) gilkiel mama khat toh a kituoh kha ua, sahang in neh sawm in a del hi. Ama zong zau in a tai a, luisung khat a khaugui khat ah a kiluai a, a sahang in a gei ah a ngah hi. Tuachiin, a kiluaina khaugui nuoi a tui lah ah Ole (crocodile) in a kieh chieng a ne ding in a kam a kah hi. Tualeh a tung a khaugui a Sampi (Python) khat in a na ngah zel a, lengkhe leh lah Sahang in ne zel idng in a um a, a kiluaina khau khu Zusa(Rat) khat in awl-awl in ana kei tan sawm a, ama khut lah khamta mama hi.

Unau tampa i dinmun khu nang dinmun ahilam na thie ei? Tampa a dia suotatna ding a umlou bang in nang zong Jesu na gintat sih leh na suota sih ding hi. Tua jiehin Unau it aw, tu khu nang a ding in na hun neisun ahi maithei hi. Pasian thugen ngai in ‘Hun kipah um ah ka hing na ngaikhie a, Hundamna ni ah ka hing na panpi hi. Ngai un, tu khu hun kipah um ahia, ngai in tu khu hundamna ni ahi” a chi hi (II Kor. 6:2). Mangpa’n simtu zousie lungsim kikhelna hing peta hen. Amen.

No comments:

Post a Comment

TAPIDAW DAWNGKOT